Miljoenentekorten Kiltunnel drukken zwaar op omliggende gemeenten

Tekenend voor de financiële perikelen rond de Kiltunnel lijkt wel het feit dat directeur-penningmeester L. Koppelaar een onbezoldigde functie heeft bij het Wegschap Tunnel Dordtse Kil. De vervroegd gepensioneerde Dordtse gemeente-ambtenaar is desondanks bijna dagelijks op het Dordtse stadskantoor te vinden om de belangen van de tunnel te behartigen. „Het is een stuk van mijn leven geworden", aldus Koppelaar. „Als dat niet zo was, dan zou ik het ook niet meer doen".

Vanaf het allereerste begin was Koppelaar betrokken bij de plannen rond de bouw van de Kiltunnel. „Bij al de prachtige toekomstplannen was er geen oeververbinding tussen de Hoeksche Waard en Dordrecht gepland. Het Rijk ,wilde er ook niet over praten. Wij zaten echter nog met andere problemen. De stroomsnelheden op de Dordtse Kil namen toe als gevolg van het uitdiepen en kanaliseren, maar ook door het afsluiten van de zeearmen. Omdat de maximale capaciteit van de veerpont was bereikt en groter materieel inzetten niet mogelijk was, moest er een andere oplossing komen", aldus Koppelaar.

Schoolkinderen

Een niet onbelangrijk element in de overwegingen was tevens het feit dat dagelijks honderden schoolkinderen uit de Hoeksche Waard gebruik moesten maken van de veerpont. Met name in de herfst, als er veel water in de rivier was, namen de problemen met het overvaren toe. Verhalen over bijna-ongelukken veroorzaakten onrust en de angst van sommige ouders leidde ertoe dat de pont werd gemeden. Men reed liever een eind om met de schoolbusjes. Andere ouders dreigden hun kinderen thuis te houden als er geen oplossing zou komen." De druk op de lokale overheden werd daarmee steeds groter.

In 1972 ontstond een wegschap en werden de koppen bij elkaar gestoken door de provincie en de betrokken gemeenten. In de discussie werd nog even de bouw van een brug betrokken, maar dat bleek onhaalbaar. „Zo'n brug zou heel hoog en heel groot moeten zijn, waarvoor veel grond zou moeten worden onteigend. De brug zou of te steil of te duur worden. Een tunnel was goedkoper", aldus Koppelaar, die dit achteraf een enigszins cynische constatering noemt.

Na enkele juridische problemen over tolheffing door publiekrechteUj•ke lichamen werd het wegschap vérvangen door de Stichting Tunnel Dordtse Kil, die opdracht gaf voor de bouw van de Kiltunnel. Het Rijk bleek niet te overtuigen van de noodzaak van de tunnelbouw. De geplande stad met bijbehorende rijksweg was inmiddels van de tekentafels geschrapt. Het Rijk voerde wel de directie over de bouw van de tunnel. Om geld te besparen werd de Kiltunnel gelijktijdig met de Drechttunnel gebouwd in een dok bij Barendrecht.

Koppelaar wijt het grillige oplopen van de kosten voor de tunnel aan een aantal factoren. „De eerste ramingen waren vrij primitief en er waren enkele zaken vergeten. Voorts kregen we te maken met een verhoging van de btw en moest de tunnel uiteindelijk een meter dieper komen te liggen, omdat het industrieterrein Moerdijk bereikbaar moest zijn voor grote zeeschepen. Daarnaast waren de grondprijzen spectaculair gestegen door de uitbreiding van Rotterdam en door het feit dat tegelijkertijd grond werd aangekocht om Rijksweg 16 te verbreden".

Grootste tegenvaller werd echter het aantal auto's die de tolhuisjes in Dordrecht passeerden. Gerekend was op een aantal van 11.000 auto's per. dag, kort na de opening van de tunnel. Dit aantal zou progressief oplopen naar 22.000. Een tolheffing van 2,50 gulden per doortocht voor personenauto's en 6 gulden voor vrachtauto's zou voldoende zijn om de tunnel uiteindelijk kostendekkend te maken. „Die prognoses waren èn te groot èn niet juist, zodat op dat moment de basis voor het debacle om de hoek lag", aldus Koppelaar, die als (te) jong ambtenaar hiervoor aanhoudend gewaarschuwd heeft. „Aan de cijfers van de veerpont kon je zien hoe veel auto's daarmee overgingen en je kon daarbij optellen ftet aantal auto's die er niet op konden. Tevens heb ik met name tegen de toenmalige Dordtse burgemeester Van Zuuren gezegd dat de Kiltunnel slechts een verbinding zou worden tussen Dordrecht en de Hoeksche Waard, waarin niet meer mensen wonen dan in een grote stadswijk. Je kunt dan niet uitgaan van prognoses die landelijk van toepassing waren vdór vaste oeververbindingen".

Uit de hand

Koppelaar bleek gelijk te krijgen. Na de opening kwam slechts een kwart van het aantal geplande automobilisten door de tunnel. „Het liep gigantisch uit de hand.
De tekorten liepen op tot 55 miljoen gulden over de eerste drie jaar", zo verhaalt hij.
Het water steeg de gemeenten en de provincie tot aan de lippen en slechts door zware politieke druk uit te oefenen —de Tweede Kamer nam de motie Hennekam aan- was de toenmalige minister van financiën Van der Stee over te halen om bij te springen. Voor een periode van tien jaar was er lucht voor provincie en gemeenten. De provincie maakte daarnaast gebruik van de mogelijkheid om via de motorrijtuigenbelasting opcenten te heffen, met als gevolg dat de meeste inwoners van Zuid-Holland nu nog direct aan de tunneltekorten meebetalen.
Twaalf jaar na de opening van de Kiltunnel is het beeld enigszins in gunstige zin gewijzigd. Het aantal doortochten is opgelopen tot 5500 per dag en de tol is verhoogd tot 3^0 gulden voor personenauto's en 10 gulden voor vrachtauto's. Een strak en alom geroemd financieel beleid van directeur-penningmeester Koppelaar leidde tot een daling van de tekorten van 19 miljoen in 1981 tot 11 miljoen in 1988. Een groot aantal geldleningen kon opnieuw worden gesloten tegen een veel gunstiger rente, de verlichting werd voor de helft verwijderd en de onderhoudskosten werden aanzienlijk gedrukt.

Al deze inspanningen kunnen echter niet voorkomen dat in 1991 de gemeente Dordrecht ruim twee miljoen gulden extra moet bijdragen, 's-Gravendeel ruim 200.000 gulden en Strijen en Binnemaas elk ruim 100.000 gulden. Zware delegaties onder leiding van commissaris der Koningin mr. S. Patijn konden minister SmitKroes niet tot andere gedachten brengen. De- beëindiging van de rijksbijdrage moet als realiteit onder ogen gezien worden. „Het Rijk heeft geen enkele reden om de tunnel over te nemen. In Den Haag wilden ze de tunnel helemaal niet en daar zeggen ze nu: Jullie hebben het zelf gedaan en wij draaien niet op voor jullie beleidsbeshssingen", aldus Koppelaar.
De Dordtse wethouder P. C. Janse erkent dat van het Rijk niet veel meer te verwachten valt. Maandelijks houdt hij de stand van het aantal doortochten in de Kiltunnel nauwlettend bij. Hij sluit een aantal van 6000 per dag voor de toekomst niet uit. „Maar dan ben je nog nergens. Je hebt het dubbele aantal nodig". Zijn hoop is echter gevestigd op het systeem van road-pricing, dat momenteel op haalbaarheid wordt onderzocht. In dit systeem zal met name de automobilist in de Randstad moeten betalen voor elke passage van een oververbinding. „Als de Kiltunnel daarin niet wordt opgenomen, krijg je twee verschillende systemen van tolheffing door elkaar. Daarnaast zou het de oplossing voor de problemen kunnen zijn", aldus Janse. „Het zou best aardig zijn als de landelijke politiek hiermee zou instemmen na al die jaren dat v/'i] in de kosten van de tunnel een bijdrage hebben geleverd".

Harde klappen

Als er geen oplossing komt, dan zullen er in financieel opzicht in Dordrecht harde klappen vallen. „We hebben al het nodige bezuinigd en hebben plannen om de komende jaren nog eens 10 miljoen gulden op jaarbasis té korten". De wethouder kon niet zeggen, hoe de wegvallende rijksbijdrage zou worden opgevangen. „Als ik het wist, zou ik het zeggen".
Wethouder Janse vindt niet dat de tunnel achteraf gezien niet gebouwd had moeten worden. „Denk maar eens terug aan de gevaarlijke situaties met de veerpont. Als er een aanvaring gebeurd was met al die kinderen aan boord... Ik moet er niet aan denken".
Burgemeester J. D. Nederlof van 's-Gravendeel houdt in het geheel geen rekening meer met een oplossing van de zijde van het Rijk. „We zijn zo realistisch dat we ervan uit gaan dat wij zelf voor het tekort opdraaien. Je moet je hoofd niet in het zand steken. In onze begroting van 1990 wordt er al rekening mee gehouden door een kleine verhoging van de belastingen. Hiermee willen we een schokeffect voorkomen". De burgemeester stelt zich daarnaast voor om een half miljoen gulden extra op reserve te zetten. „Dan kunnen we daar in 1991 al 30.000 gulden rente van trekken". Deze zaak moet echter nog in het college van B en W besproken worden.

Wethouder L. H. J. Westerop van de gemeente Binnenmaas heeft nog goede hoop op een oplossing van de financiële problemen door ingrijpen van het Rijk. Hij denkt daarbij voorlopig nog niet aan road-pricing. „Gelukkig zijn we nog niet zover. Dit systeem is nogal ingrijpend voor het wegbeheer en de privacy. Het duurt nog jaren voordat hiervoor oplossingen bedacht zijn".
De Strijense gemeentesecretaris C. in 't Veld zegt dat zijn gemeente eveneens actie blijft ondernemen om de minister te overtuigen. Over oplossingen voor de financiële tegenvaller is in Strijen nog niet nagedacht. „Wij wachten de verkiezingen van volgend jaar af, zodat een eventueel nieuw college hierover beslissingen kan nemen", aldus In 't Veld.

Terugkomend op het systeem van road-pricing bij de Kiltunnel, zegt hij dit systeem in het algemeen een slechte zaak te vinden, omdat er voor de automobilist geen alternatieven zijn in de vorm van goed openbaar vervoer. Toch denkt hij dat het systeem er zal komen en dat de Kiltuilnel daarin opgenomen moet worden. „Als men bij de Heinenoordtunnel ook moet betalen, dan is de tol bij de Kiltunnel niet meer belangrijk en zal er ook niet meer rondgereden worden. Er ontstaat dan een heel andere verkeersstroom en dat is financieel gunstig voor dé Kiltunnel".

Een positief effect voor de Kiltunnel kan verwacht worden van het doortrekken van Rijksweg 3 naar Rijksweg 16. Deze rondweg door Dordrecht sluit inmiddels bij Papendrecht aan op Rijksweg 15 en zal na 1992 gereed moeten zijn. De verwachting is dat veel verkeer van deze weg gebruik zal maken en dat de inkomsten van de Kiltunnel aanzienlijk zullen stijgen. Dat tijden veranderen, blijkt inmiddels ook uit het feit dat het oude plan om 's-Gravendeel enorm te laten groeien inmiddels weer ter discussie staat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen