„En ook het avondmaal wordt terloops gevierd"

Tot deze conclusie over de dit jaar honderd jaar bestaande Gereformeerde Kerken komt prof. dr. G. Dekker, godsdienstsocioloog aan de VU, in het boek "De stille revolutie". Uitgeverij Kok presenteerde dat gisteren in Amersfoort.

Prof. Dekker -zelf gereformeerd- neemt in het boek de ontwikkelingen in de Gereformeerde Kerken tussen 1950 en 1990 onder de loep. In die veertig jaar zijn deze kerken ingrijpend veranderd, „zodanig zelfs dat de Gereformeerde Kerken uit 1990 nauwelijks meer lijken op die uit 1950", zo zei hij gisteren.

Het secularisatieproces in de Nederlandse samenleving heeft ook de Gereformeerde Kerken in Nederland sterk beïnvloed. Deze kerken zijn zelf „min of meer geseculariseerd", aldus prof. G. Dekker. „Er is een vermindering van de godsdienstigheid en kerkelijkheid, de reikwijdte van de godsdienst binnen de wereld van de Gereformeerde Kerken is in de loop van de tijd beperkter geworden en de kerken hebben zich in allerlei opzichten aangepast aan bepaalde ontwikkelingen in de hen omringende samenleving".

SoW en Geref. Bond

Door veranderingen in de omvang en organisatie van de kerken en veranderingen in de leer en het leven van de leden wordt „de continuïteit en daarmee het voortbestaan van de Gereformeerde Kerken bedreigd", lichtte prof. Dekker toe. Hij wilde daarmee niet zeggen dat de Gereformeerde Kerken in de nabije toekomst als zelfstandige kerk ophouden te bestaan -„al kan het Samen-op-Wegproces met hervormden en lutheranen daar wel toe leiden" - maar dat zij nauwelijks meer als gereformeerd te herkennen zullen zijn. Prof. Dekker zei dat men wat betreft het SoW-proces zich echter niet moet verkijken „want de Gereformeerde Bond staat heel ver van de Gereformeerde Kerken af. En de Bond is een niet te negeren deel van de Hervormde Kerk".

Ds. P. Boomsma reageerde kort en zei hierover dat juist veel gereformeerden het eigene van de Bond kunnen helpen versterken. Hij meende dat veel behoudende en verontruste gereformeerden blij zullen zijn als ze merken hoe gedacht wordt „binnen de Gereformeerde Bond, in het bijzonder bij de Hervormde Bond voor Inwendige Zending (IZB)".

Prof. Dekker verwacht overigens een verdere afkalving en afhaken van -„u moet mij er niet helemaal op vastpinnen- nog enkele honderdduizenden". De Gereformeerde Kerken, met thans ruim 773.000 leden, verliezen sinds de jaren '70 veel leden. Steeds minder leden bezoeken bovendien de kerkdienst, de catechisatie en de semikerkelijke vereniging.

Bij de kleinere

Veertig jaar geleden waren de Gereformeerde Kerken duidelijk onderscheiden van de Nederlandse Hervormde en de Rooms-Katholieke Kerk. Nu behoren zij samen met deze twee grootste kerken van Nederland tot het „godsdienstig en kerkelijk middenorthodoxe middenveld". De orthodoxe leer is in die tijd steeds meer als autoriteit losgelaten. Daarvoor in de plaats kwam de godsdienstige ervaring. „De Gereformeerde Kerken zijn niet langer meer een belichaming van het orthodox protestantisme. Daarvoor moet men in Nederland vooral bij de kleinere gereformeerde kerkelijke groeperingen zijn", zo gaf prof. Dekker aan.

Prof. Dekker zelf is niet zo somber over de toekomst van de Gereformeerde Kerken. Maar dan moeten ze wel „bewust uitdrukking willen zijn van het dynamische kerkbeeld". Op deze wijze zouden zij „kerkelijk onderdak kunnen verlenen aan mensen wier godsdienstige opvattingen en geloofsleven aan het veranderen zijn, maar die desniettegenstaande in de gelegenheid gesteld willen worden om in een kerkelijke gemeenschap over dat geloofsleven te reflecteren".

Ds. Boomsma zag de resultaten van het boek als een uitdaging voor zijn kerken en „niet als een probleem, want dan kun je groeten, zijn je dagen geteld".

Hij vroeg zich overigens wel af „of misschien toch niet de Doleantie te veel zeggenschap had gekregen en dat de Afscheiding wat verweesd was. We hebben ervaring nodig en die moet getoetst aan Christus Jezus. Dat hebben wij te bieden aan het proces Samen op Weg".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen