Eetbaar landschap, leefbaar landschap

„Het nieuwe millennium staat voor de deur en strekt zijn hand uit naar de bel. Is het een deurwaarder en verstoppen we ons onder de bank, of is het onze geliefde aan wie we het allermooiste dat in ons leeft laten zien?

Wat nemen we mee de toekomst in omdat het ons helpt en wat laten we achter omdat het ons hindert, of overbodig is geworden? We aarzelen, want ons oude vertrouwde calvinisme kan niet mee aan boord. Met de ballast van schuld en schaarste zullen we zinken: het biedt ons niets wat we niet hadden en we kunnen het beter voor eens en voor altijd begraven, compleet met zijn meest recente milieuvariant”.

We zouden na lezing van deze zinnen het boek terzijde kunnen leggen, maar we zijn toch nieuwsgierig hoe de principes van de permacultuur verschillen van de „meest recente milieuvariant van het calvinisme”. Dus…

Theorie en principes

Het begrip “permacultuur” is afkomstig van discussies in de jaren zeventig over nieuwe ideeën voor duurzame ecosystemen. Het is een samentrekking van „permanente (agri)cultuur”.

In het boek wordt op populair-wetenschappelijke wijze de theorie uiteengezet. Een ”systeemtheorie” ligt aan de basis van de principes van de permacultuur. „Deze principes van de permacultuur beschrijven hoe de natuur in werkelijkheid werkt”. Ze kunnen ook worden gebruikt als ontwerpprincipes voor nieuwe systemen. Er zijn tien principes: de relaties tussen de elementen van een (zelforganiserend!) systeem; het dupliceren van belangrijke functies; de multifunctionele delen van het systeem; de ruimtelijke relaties (te zien in zones, sectoren en hoogtes); de tijdrelaties en de opeenvolging; de biologische hulpbronnen; de kringlopen van energie; de diversiteit van polyculturen (in tegenstelling tot monoculturen van vandaag); de randen en grensvlakken van de systemen en ten slotte de menselijke maat.

De principes zien er ingewikkeld uit, maar voor elk worden voorbeelden uit de dagelijkse praktijk gegeven, zodat ze wat gaan leven.

Toepassingen

Na de principes volgen de toepassingsgebieden. Voorbeelden zijn ideeën voor kringlopen op het balkon, composteren, milieuvriendelijke stadswijken. Simpele technieken kun je zelf gebruiken voor het opzetten van (mini)permaculturen. Dit deel van het boek bevat ook vele beschrijvingen van experimenten van idealisten op ecologiegebied. Mensen die proberen alternatieven aan te dragen voor de huidige moderne landbouwmethoden. Een Zwitser die in Wallonië op tien hectare land onderzoek doet naar permacultuur. Hij gebruikt spelt, een oude graansoort, die gezaaid wordt op rijen met tussenruimten waar diverse groenten en kruiden groeien. Er wordt alleen bemest met een mulch van zaadvrij hooi.

Het hoofdstuk over de resultaten, de vruchten, is opmerkelijk kort; het bestaat bijna alleen uit een aantal kleurenfoto’s. Met enige opmerkingen over de ”erfenis”, het zaad, wordt het boek besloten.

Opmerkelijk

”Tuinen van Overvloed” is een opmerkelijke uitgave. Het is een enthousiast geschreven boek, vol ideeën voor ecologisch meer verantwoorde cultures. Met de uitgangspunten van de schrijfster zijn we het beslist niet eens: de evolutietheorie, de onafhankelijkheid van de mens, ja zelfs het zichzelf vergelijken met een god, ze zijn onbijbels.

Het boek is populair-wetenschappelijk, dit zal niet iedereen aanspreken. De theorie is interessant, maar het gebruik van de theorie voor het ontwerpen van nieuwe permaculturen komt te weinig aan bod. Er wordt veel vergeleken tussen de huidige praktijk en mogelijkheden voor ecologische vernieuwingen, maar ik heb weinig gelezen over vergelijkingen van de resultaten van beide. Er blijven dus vragen onbeantwoord. Het boek geeft veel ideeën en tips voor de dagelijkse (kleinschalige) praktijk.

N.a.v. ”Tuinen van Overvloed”, door Fransje de Waard; uitg. Het Spectrum, Utrecht, 1996; ISBN 90 274 4755 1; 238 blz.; ƒ 49,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen