Icarus en Westerbeek

Wie het interview met Ronald Westerbeek in de vorige week verschenen Icarus heeft gelezen, zal met te meer belangstelling uitkijken naar de verschijning van diens boekje, "Kaj". De eindredacteur van het christelijk cultureel tijdschrift -vanaf heden door Boekencentrum uitgegeven- heeft het CLK-actieboek 1998 geschreven en laat zich in zijn Amersfoortse stamkroeg voor zijn eigen blad door KlaasJan Baas interviewen. "Als ik mezelf had willen indekken tegen mijn publiek, dan had ik duidelijker 'christelijk' geschreven, maar dat had afbreuk gedaan aan de geloofwaardig heid", zegt hij. Onderhuids is de novelle volgens Westerbeek wel degelijk getuigend, al heeft een christelijke boekhandel reeds laten weten het boekje niet te zullen promoten.

Het is verleidelijk veel uit het interview te citeren. Nog slechts dit aspect: de voorliefde voor oudtestamentische personen die Westerbeek in zijn verhalen aan de dag schijnt te leggen. Merkwaardig is deze passage: "Ronald lijkt te pleiten voor een herwaardering van het Oude Testament. Maar het Nieuwe Testament vertelt ons toch een heel ander verhaal: hoe we moeten leven in de nieuwe bedeling, na lijden en opstanding van Christus?" Verliest de interviewer hier de eenheid van het geheel van de Bijbel uit het oog? Nog eenmaal Ronald Westerbeek: "Neem nou de Psalmen, Spreuken, Prediker, Job. Dat zijn boeken die me heel erg aanspreken; daarin zie je mensen die heel erg met God bezig zijn, zonder dat het vanzelfsprekend of gemakkelijk wordt". Het wordt tijd dat de lezer zelf van Kaj kennis kan gaan nemen.

Icarus en de postmodernen

Kaj leeft in een postmodern studentenmilieu met postmoderne vragen. Postmodern is ook Rob Scholte, die in de vernieuwde rubriek "Ziet de kunst" aandacht krijgt. Hij wordt omschreven als een kunstenaar die graag op de grenzen balanceert. Vooral de grenzen tussen fictie en werkelijkheid, originaliteit en plagiaat, massaproductie en uniciteit, kunst en kitsch. Mariëlle van der Griendt vestigt de aandacht op een interessante discussie tussen Scholte en journalist Bas Roodnat. De laatste beschuldigde Scholte ervan met zijn schilderij Utopia (1986) plagiaat te hebben gepleegd. De discussie tussen beiden kreeg een aardig staartje. Intussen is Scholte naar Tenerife verhuisd, nadat hij slachtoffer werd van een autobom. In de aanvechtbare bewoordingen van Icarus: "Op 24 november slaat het noodlot toe in zijn leven".

De rubriek "Van kaft tot kaft" vraagt onder meer aandacht voor de ook al postmoderne ds. Eppe Gremdaat. De boodschap van de gebundelde toespraken van stemkunstenaar Paul Haenen luidt kort samengevat: "Wantrouw mensen die zeggen dat ze 'de waarheid' hebben, want niemand weet echt iets". In vijf pagina's interview vertelt Jaap Dirkmaat ("Ik heb een atheïstische grondhouding") zijn verhaal. Hij is oprichter van de vereniging Das en Boom, lijsttrekker van De Groenen en wil vooral samenwerken met GPV en RPF. De laatste zinsnede, in de aanhef, wekt interesse. In de drie zinnen waarin dit onderdeel in het artikel terugkomt, wordt het echter nauwelijks uitgewerkt.

Soms bespeurt Dirkmaat bij zichzelf reflexen die naar zijn gereformeerde opvoeding wijzen. Hij houdt mensen nog wel eens de "bijbelse leefregel" voor: "Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet". De Heere Jezus zegt het in Matthéüs 7:12 anders: "Alle dingen dan, die gij wilt, dat u de mensen zouden doen, doet gij hun ook alzo".

Een abonnement op Icarus kost 39,90 (studenten 29,90). Inlichtingen: tel. 079-3628628. (W. M. Bakker)

Cultureel Woordenboek

Marinus van der Lubbe was een schaatser, Pasen heeft iets te maken met eieren zoeken en Molukkers zijn Turkse allochtonen. Dat waren enkele antwoorden van Leidse eerstejaarsstudenten in een onderzoek naar hun algemene kennis.

Gevraagd naar zestig "niet al te moeilijke" onderwerpen uit het Cultureel Woordenboek, kwamen de ruim tweehonderd deelnemende studenten slechts bij de helft van alle vragen met een antwoord dat enigszins in de richting zat. Vrouwelijke psychologiestudenten kwamen ronduit het slechtst uit de bus.

Het bewijst opnieuw de noodzaak van een naslagwerk in tijd van nood. Van het Cultureel Woordenboek verscheen onlangs een vierde, herziene en uitgebreide druk. Het werk behandelt "datgene wat de algemeen ontwikkelde Nederlander eigenlijk zou moeten weten, of tenminste moet kunnen plaatsen als het in een gesprek of in een krantenartikel ter sprake komt".

In deze herziene versie van het woordenboek is een deel van de eerder in de media geuite kritiek verwerkt. De hoofdstukken over populaire muziek, wereldgeografie, wereldpolitiek en film zijn volledig vernieuwd, de Nederlandse letteren zijn sterk gereviseerd. Weliswaar is een enkeling -zoals Felix Timmermans- van het programma afgevoerd, maar over het geheel gezien is de voorraad Nederlandstalige auteurs sterk toegenomen. Nelleke Noordervliet, Herman Pleij, Frits van Oostrom, J. J. Voskuil en Anna Enquist -om er maar een paar te noemen- behoren volgens de redactie kennelijk tot de bagage van de gemiddelde beschaafde Nederlander.

Het weekblad Elsevier is vanaf heden opgenomen in het hoofdstuk over de media, maar Reformatorisch Dagblad en Nederlands Dagblad ontbreken nog steeds. Ds. Nico ter Linden schrijft op zijn eigen, vlotte wijze over bijbelse onderwerpen. Meestal beperkt hij zich tot feiten, een enkele keer schemert zijn visie tussen de regels door: de maagdelijke geboorte als beeldspraak, de bijbelschrijvers als geloofsgetuigen (en geen biografen). Af en toe gebruikt hij -zeer subtiel- de toevoeging "volgens het verhaal".

De herziene uitgave van het Cultureel Woordenboek, onder redactie van prof. dr. G. A. Kohnstamm en dr. H. C. Cassee, is een uitgave van Anthos, Amsterdam (ISBN 90 414 0171 7), telt 662 bladzijden en kost 49,90.

Frida Holleman

Voor haar negentigste verjaardag -op 21 februari- kreeg Frida Holleman twee tentoonstellingen en een boek. Al in 1965 schreef de criticus R. E. Penning over haar: "Alle experimenten van de hedendaagse schilderkunst hebben haar blijkbaar onberoerd gelaten en zij heeft er goed aan gedaan zichzelf niet te willen forceren tot een moderniteit à tout prix".

Hollemans werk, geliefd bij verzamelaars maar nooit doorgebroken in de kunstwereld, bestaat uit direct aan de waarneming ontleende aquarellen en pasteltekeningen van landschappen, interieurs, portretten, stillevens en scènes uit het dagelijks leven. Museum Swaensteyn biedt dit voorjaar een overzichtexpositie, kunstzaal Van Heijningen een verkooptentoonstelling van haar werk.

In zijn monografie "Frida Holleman; de wereld in een zandkorrel" beschrijft Wouter Welling haar levensloop en ontwikkeling: jeugdjaren, reis naar voormaling Nederlands-Indië, verblijf in een jappenkamp en omstandigheden in de naoorlogse jaren.

Het werk van Frida Holleman is tot 5 april te zien in Museum Swaensteyn , Herenstraat 101, Voorburg (wo. t/m za. 13.00-17.00 uur), en tot 22 maart in Kunstzaal Van Heijningen, Noordeinde 152, Den Haag (wo. t/m za. 12.00-17.30 uur). Op beide locaties is het boek van Wouter Welling voor 69,50 verkrijgbaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen