U hebt de puriteinen lief

Het puritanisme, dat het kennen als leven en bevinding opvat, is voor deze tijd bijzonder actueel en verdient verder onderzoek, zo zei Van Spijker tijdens zijn laudatio. Hij hoopte dat ds. De Vries na dit "eindpunt" van zijn studie van blijvende betekenis zou zijn in kerk en theologie.

Diverse opponenten stelden gisteren vragen bij het proefschrift van de Elspeetse predikant. Prof. dr. A. de Reuver vroeg zich af of de geestelijke genieting waarover Owen spreekt, niet boven het geloof uitstijgt in een soort aanschouwing. Hij wilde ook weten: Is het aanbod van genade alleen gunnend of ook gevend? Drs. De Vries antwoordde dat het gevoel niet tot het wezen van het geloof behoort. "Maar soms mag de christen een vreugde in het geloof genieten die meer is dan een vertrouwen op Gods beloften. Het is een soort voorsmaak van de eeuwige heerlijkheid, hoewel de gelovige door het geloof blijft leven." Verder stelde drs. De Vries dat het aanbod er niet alleen op is gericht onbekeerden tot bekering te brengen maar ook om treurigen te troosten.

Rechtvaardiging

Prof. dr. C. Graafland, emeritus hoogleraar theologie, wilde meer weten over de methodologische plaats van de rechtvaardiging in het geheel van Owens theologie. Drs. De Vries had zich meer moeten afvragen waarom Owen de rechtvaardiging niet tot het werk van de Geest rekende maar tot de het stuk van de verzoening, zo meende hij. De promovendus erkende dat op dit punt van de plaats van de rechtvaardiging een "frictie" bij Owen te vinden was. De negatieve houding ten opzichte van Richard Baxter bleef hij echter tegenover prof. Graafland staande houden: Baxter was voor de promovendus een representant van de presbyteriaanse vorm van het puritanisme, die in de achttiende eeuw ten onder ging in de deïstische richting.

De Apeldoornse emeritus hoogleraar prof. dr. W. van 't Spijker vroeg zich af: Was Owen congregationalist omdat het tot zijn theologie hoorde, of juist omgekeerd? Drs. De Vries stelde dat Owen congregationalist geworden was omdat de kerk voor hem in de eerste plaats een plaatselijke gemeente was. De onderscheiding van de Westminster Confessie tussen een zuivere en een minder zuivere kerk gaf volgens de promovendus iets weer van de "doorgaande reformatie" en de ontdekte pluriformiteit van de kerk in de Reformatie. Bij Owen stond in het kerkbegrip centraal: de stichting van de gelovigen.

Prof. dr. J. W. Maris vond dat De Vries de beloften te veel als vóórzegging zag en niet als tóézegging. "Plaatst u het aanbod van genade daarmee niet buiten het verbond?" Volgens drs. De Vries zijn de beloften de garantie dat de uitverkorenen het eeuwige leven zullen beërven. Het is een andere lijn dan bij Calvijn, zo erkende hij. De grote plaats van het aanbod van genade zag hij wel aanwezig bij de bediening van het verbond. Kinderen van gedoopte ouders komt de belofte toe.

Tegenover prof. Maris hield hij ook staande dat artikel 36 van de NGB uitgaat van één, ongedeelde, nationale kerk, een van de stellingen van de promovendus. "Het woord nationaal verwoordde de overtuiging van de voorvaders van een band tussen kerk en staat. Artikel 36 doet een appèl op de overheid van die dagen om de Reformatie ter hand te nemen."

Prof. dr. H. G. L. Peels vermoedde bij drs. De Vries een "statische" schriftvisie wanneer hij de openbaring van Gods spreken in termen van "objectieve informatie" opvat. Drs. De Vries: Owen wilde vooral een schrifttheoloog zijn en raadpleegde daarom veel commentaren (ook rabbijnse), maar de Schrift bevatte volgens hem ook een leerstellige boodschap over God, de leer des heils, die echter niet een tegenstelling (zoals na de Verlichting geleerd werd) is met het feit dat openbaring een persoonlijk karakter draagt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen