IKON: Een op de zes predikanten twijfelt aan God

Aan het onderzoek, dat werd uitgevoerd ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan van de interkerkelijke omroep, deden 860 voorgangers mee van de Protestantse Kerk in Nederland (gesplitst naar luthers, hervormd, gereformeerd en Gereformeerde Bond), het Leger des Heils, de Molukse Evangelische Kerk, de Oud-Katholieke Kerk van Nederland, de Remonstrantse Broederschap, de Evangelische Broedergemeente en de Algemene Doopsgezinde Sociëteit.

Opvallend is het gegeven dat de jongste generatie pastores (in de leeftijd tot en met 35 jaar) vaker de voorkeur geeft aan traditionele beelden en opvattingen dan oudere generaties. Predikanten tot 35 jaar zijn het meest zeker dat God bestaat, terwijl predikanten van 55 tot 65 jaar het meest twijfelen.

"Hoe jonger, hoe orthodoxer, vromer en klassieker", zei prof. Stoffels gisteren in reactie op deze -naar zijn mening- toch wel "opmerkelijke uitkomst." Een plausibele reden voor het gegeven is dat degene die nu voor het predikantschap kiest, dat bewuster doet. "Het is tegenwoordig een heldendaad om theologie te studeren en predikant te worden." Hij sluit evenwel niet uit dat bij het ouder worden de orthodoxie meer aan slijtage onderhevig wordt en er een ontwikkeling naar minder traditionele opvattingen plaatsvindt.

Hij kon desgevraagd de conclusie bijvallen van het boek "De toekomst van God", dat gisteren in Amsterdam is gepresenteerd, en waarin naar voren komt dat de vrijzinnigheid afneemt en het christendom steeds meer een orthodox karakter zal krijgen. Hij ziet deze ontwikkeling aan zijn eigen faculteit. "De meesten die voor voorganger willen studeren, komen uit de pinkster- of evangelische kerken of uit de orthodoxe vleugel binnen het protestantisme."

Gereformeerde Bond

In het onderzoeksrapport, met de titel "God is een verhaal", komt sterk naar voren hoezeer de voorgangers van de Gereformeerde Bond in hun opvattingen over God afwijken van hun andere collega's binnen de Protestantse Kerk. Van de predikanten die zich thuis voelen bij deze richting verklaarde geen enkele respondent te twijfelen aan het bestaan van God. Dat laatste geldt overigens ook voor voorgangers van het Leger des Heils.

Daartegenover staan voorgangers van de Remonstrantse Broederschap, van wie 42 procent twijfelt aan het bestaan van God of een hogere macht. Tweede is de evangelisch-lutherse stroming binnen de PKN (24 procent), op de voet gevolgd door predikanten uit de vroegere Nederlandse Hervormde Kerk (19 procent).

Het rapport concludeert dat de huidige predikanten over het algemeen een minder stellige, maar meer zoekende instelling hebben. Zeven op de tien predikanten zeggen dat hun opvattingen over God veranderd zijn sinds ze het ambt van predikant bekleden. Ze hebben echter niet massaal afscheid genomen van een persoonlijk en supranaturalistisch godsbeeld in de lijn van prof. H. M. Kuitert en prof. F. de Lange. Het paradoxale is dat evenmin de conclusie getrokken kan worden dat zij de traditionele beelden en opvattingen van harte aanhangen. "Zo zijn er maar weinig pastores die geloven in een God die alles bestuurt. Een belangrijke minderheid denkt dat al het spreken over God een kwestie van menselijke verbeelding is."

De meerderheid van alle pastores (68 procent) gebruikt persoonlijke en niet-persoonlijke beelden van God door elkaar. "Licht" is de populairste aanduiding van God: 89 procent van alle pastores voelt zich door dit beeld aangesproken. De jongste generatie is het meest geporteerd van de aanduiding Almachtige. De aanduiding Moeder doet het goed bij de lutheranen en gereformeerden binnen de Protestantse Kerk en bij de oud-katholieken.

Godservaring

Een zeer ruime meerderheid (95 procent) gelooft dat mensen God kunnen ervaren; 83 procent zegt zelf God wel eens ervaren te hebben. De jongste generatie (van na 1970) gelooft het stelligst dat mensen God kunnen ervaren en heeft ook zelf het vaakst van alle generaties naar eigen zeggen een godservaring meegemaakt.

Er zijn maar weinig pastores (4 procent) voor wie een duidelijk verschil is tussen hun publieke spreken over God en hun eigen privéopvattingen. De meesten zien geen verschil (45 procent) of niet zo'n groot verschil (51 procent). Degenen die aangeven geen verschil te ervaren, benadrukken authenticiteit en eerlijkheid. Bij Gereformeerde Bond en Leger des Heils ziet ongeveer driekwart geen enkel verschil.

Ruim een kwart van de Gereformeerd Bondspredikanten geeft aan wel (enig) verschil te merken tussen hun publieke spreken en hun privéopvattingen. Voorgangers uit deze richting geven aan dat ze zelf wel meer twijfel en aanvechting beleven dan ze altijd naar voren brengen. "Het is vaak balanceren tussen eerlijkheid en oneerlijkheid."

Vandaag wordt in de Amsterdamse Keizersgrachtkerk over het onderzoek gediscussieerd.

Godsbeelden

- Een op de zes predikanten van bij de IKON betrokken kerken weet niet of er een God of hogere macht is.

- Predikanten tot 35 jaar zijn het meest zeker dat God bestaat.

- Zeer ruime meerderheid (95 procent) gelooft dat mensen God kunnen ervaren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen