„Kuyper zag scherp kloof tussen Rusland en het Westen”

Harinck sprak gisteravond over Rusland, in het kader van de tv-serie Om de oude wereldzee en het boek dat hij daarbij schreef. De historicus, werkzaam aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en aan de Theologische Universiteit Kampen, maakte in de afgelopen maanden opnieuw de reis die de gereformeerde voorman dr. Abraham Kuyper in 1905 maakte door Oost-Europa en het Midden-Oosten.

Aan de tv-serie en het boek is een cursus gekoppeld door AKZplus, een organisatie die nascholingen aanbiedt namens de theologische universiteiten in Kampen en Apeldoorn en de Viaa Gereformeerde Hogeschool in Zwolle. Het thema van gisteravond was ”De Russische ziel – Kuypers visie op de Oosterse Orthodoxie”.

Volgens Harinck was Kuyper tijdens zijn reis voortdurend bezig met het analyseren en het wegen van de vreemde culturen. Tijdens zijn verblijf in Oekraïne en de Krim, dat in 1905 onderdeel was van Rusland, typeerde hij in enkele bladzijden de Russisch-Orthodoxe Kerk en de ‘Russische ziel’.

Dr. Harinck noemde de karakteriseringen van Kuyper terecht, want hij zag het wezen van de Russen in hun godsdienst. Kuyper zag ook scherp dat in Rusland kerk en staat een twee-eenheid vormen. De VU-historicus noemt deze analyse ook toepasbaar op de handelwijze van de huidige president Poetin en zijn politiek in Oekraïne en de Krim. Anders dan westerlingen denken de Russen historisch. Voor Russisch orthodoxen –met inbegrip van Poetin– is de bekering van prins Vladimir in 988 tot het christendom belangrijk. Omdat prins Vladimir uit de Oekraïense hoofdstad Kiev kwam, behoort Kiev in die filosofie bij Rusland. „Kuyper doorzag dit verband en zo blijken zijn analyses merkwaardig actueel voor het huidige Rusland en Poetin”, aldus Harinck.

Verwevenheid

Drs. Jos Colijn, parttime docent aan het Gereformeerd Seminarie in Kiev en coördinator van het onderzoeksprogramma voor interculturele gereformeerde theologie aan de Theologische Universiteit Kampen, merkte tijdens zijn twaalfjarig verblijf in Kiev hoezeer de Orthodoxe Kerk een stempel drukt op het leven van zowel Russen als Oekraïners.

In zijn lezing ”Tussen Europa en Azië: religie en politiek in de Slavische wereld” bewees Colijn hoezeer de kerkgeschiedenis in Rusland is verweven met de politieke geschiedenis. „Na de val van Constantinopel in 1453 ziet Rusland zichzelf als de voortzetting van het christelijke Romeinse Rijk met Moskou als het ‘Derde Rome’. Kerk en staat zijn een symfonie. De Russische vorsten zijn geen wereldlijke leiders maar worden –net als keizer Constantijn– meer gezien als apostelen”, aldus Colijn. Hij verwees naar het huidige Rusland, waar president Poetin graag de kerk gebruikt voor zijn politiek.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen