Toverij in de kerk

Maar ook de westerse mens heeft te maken met betovering, laat Dick Kroneman zien in ”De betoverde mens”. Hierin beschrijft de zendingswerker, die al ruim een kwarteeuw samen met zijn vrouw in de Indonesische provincie Papoea werkt, het verschijnsel betovering in westerse en niet-westerse context.

Zijn boek is een spiegel waarmee de christelijke lezer zichzelf kan bekijken en analyseren. Vooral dat laatste is nodig, want te gemakkelijk laten christenen en kerken zich betoveren, staken ze de geestelijke strijd of voeren ze die op verkeerde fronten. Zelfkritiek en zelfonderzoek zijn geen overbodige luxe, daar geeft de schrijver veel voorbeelden van.

Kroneman bespreekt vormen van betovering in zowel Papoea als Nederland, gaat in op enkele belangrijke vormen van betovering in de Bijbel, de relatie tussen God, de mens en de machten en hij eindigt met Psalm 91. In het hoofdstuk over Papoea krijgt de lezer een inkijkje in de geestelijke strijd van de kerk aldaar. Op het eerste gezicht lijkt het gebied ver weg. Tovenaars, heksen, boze geesten en dergelijke hebben in het westerse wereldbeeld geringe betekenis. Toch ligt Papoea dichterbij dan gedacht. De auteur laat zien dat de belijdenis van vraag en antwoord 1 van de Heidelbergse Catechismus over de enige troost ook daar relevantie heeft. Dit geldt eveneens voor de geestelijke lijdelijkheid, als een heel subtiele vorm van betovering, met als dwaling dat de almachtige kracht van God wordt genegeerd, evenals de verantwoordelijkheid van de christen om altijd waakzaam te zijn en te bidden.

In het hoofdstuk ”Betovering in Europa” voert de weg langs oude en nieuwe ideologieën, zoals het nationaal socialisme, hedonisme, modernisme en postmodernisme. Machten nestelen zich diep in de cultuur, ook in de theologie. Uiteindelijk is alles wat de plaats van God inneemt pseudoreligie, een godsdienst die aansluit bij ons eigen denken, willen en voelen. De auteur geeft een kritische analyse van de betovering in de kerk en illustreert dit met een tiental aandachtspunten. Enkele die eruit springen zijn: een gespleten hart (het leven op zondag is losgemaakt van het leven doordeweeks), het onkritisch omgaan met de traditie (voortdurend rechtvaardigen van de eigen theologische positie), beperkende vergeestelijking (geloof in het Evangelie en zorg voor schepsel en schepping zijn twee werelden), het buitengesloten midden (weinig plaats voor wonderen, engelen, duivelen en Gods directe ingrijpen in de wereldorde) en individualisme en een in zichzelf gekeerde levenshouding.

Kroneman behandelt enkele voorbeelden van onttovering en bevrijding in de Bijbel. Gods Woord en wet krijgen dan gezag en Gods handelen openbaart zich in de geschiedenis en het leven van individuele personen. Soms vinden er krachtmetingen plaats, zoals bij Elia op de Karmel. Gods inzet van deze geestelijke oorlog is de stad Mensenziel. Hij zoekt het behoud van zondaren. De strijd is vurig. Dat geldt voor iedere christen persoonlijk, maar de strijd is ook een gezamenlijke. Psalm 91 bemoedigt de pelgrim en heeft rijke vervulling gekregen in Christus. In de geloofsgemeenschap met Christus mag elke ware gelovig ook delen in de strijd en overwinning van Christus.

”De betoverde mens” vraagt om een lezer die bereid is tot zelfonderzoek en zelfkritiek. De auteur houdt de lezer een spiegel voor en toont actuele voorbeelden van betovering. Daar zit uiteraard een subjectief element in, maar dit neemt niet weg dat Kronemans oproep om de geesten –ook de theologische– te beproeven relevant is voor christenen en de kerk en niet aan plaats en tijd is gebonden. De auteur verwijst naar de bekende tekst uit Jesaja 55:1: „O alle dorstigen, komt tot de wateren, en gij die geen geld hebt komt, koopt en eet, ja komt, koopt zonder geld en zonder prijs, wijn en melk.” Daarbij schrijft hij: „Wie gehoor geeft aan deze oproep wordt niet betoverd door de macht van geld of losbandigheid, maar onttoverd en leert het leven van alledag in een ander perspectief te zien. Een Bijbels perspectief dat uitgaat van Gods wil en wet en dat vanuit de omgang met God gericht is op de eeuwigheid.” Die pelgrimsgestalte geldt voor iedere christen. Een handreiking als deze voor bezinning op geestelijke strijd is dan ook een nuttige uitgave. De geestelijke strijd behoort immers tot de kern van het christelijke leven.

Boekgegevens

De betoverde mens. Geestelijke strijd in Bijbels perspectief, D. Kroneman; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2014; ISBN 978 90 336 1476 7; 142 blz.; € 9,95.

**Correcties en aanvullingen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen