Wijze lessen van Comrie

Biografie

De Schotse Margareth Dickson was huishoudster. Op een dag stelde ze vast dat ze in verwachting was. Om haar baan niet te verliezen, verborg ze haar zwangerschap en na de bevalling bleek het kind, een jongetje, niet meer te leven. Vermoord of doodgeboren? Dickson zelf hield vol dat dit laatste het geval was. Ze nam het kleine lichaam en verborg het aan de oever van de rivier de Tweed. Daar werd het nog dezelfde dag gevonden door een visser, die de politie inschakelde. Een onderzoek werd ingesteld en Dickson werd opgesloten en tot de galg veroordeeld.

De predikant van Woubrugge, Alexander Comrie (1706-1774), heeft het van nabij meegemaakt, zoals blijkt uit zijn geschrift ”Het ABC des geloofs”. Wat gebeurde er? In de gevangenis werd de vrouw bekommerd over het behoud van haar ziel. Nadat zij enige tijd in grote benauwdheid had verkeerd, getuigde ze tegen iedereen hoe ze vrede had gevonden door Christus en dat ze bereid was om te sterven. Het werd beschouwd als een wonderlijk bewijs van Gods genade.

De executie had plaats in Edinburgh. Ze werd opgehangen, en zoals Comrie later schreef: „Zij stierf, naar het scheen geheel bemoedigd; en vlak voor de executie bad zij zó krachtig en vol zekerheid dat ieder die het hoorde in tranen wegsmolt.” Nadat ze ongeveer dertig minuten aan de strop gehangen had, kistte men het lichaam en reed men naar de begraafplaats. Tijdens de rit merkten de voermannen echter dat er beweging in de kist was. Ze openden die en zagen dat de vrouw weer tot bewustzijn was gekomen. Aangezien ze haar straf had ondergaan, was ze vrij, en Comrie merkte op: „Het hele land was vol van het verhaal van de opstanding van deze vrouw uit de dood. Velen waren van mening dat God dit deed om de waarheid van haar bekering te bevestigen.” Ze kreeg als bijnaam ”Half Hangit Maggie”.

Moord

Helaas, van een ommekeer in haar leven was toen geen sprake meer. Volgens Comrie viel Margareth terug in haar goddeloze levenswandel en vermoordde ze een jaar later een ander kind. Nu vond ze wel de dood door executie. Waarom dit voorval hier vermeld? Omdat Comrie aan deze gebeurtenis lessen koppelde. Eén daarvan is dat men voorzichtig moet zijn „jegens hen die pas beginnende christenen zijn”; wacht bij dergelijke mensen wat „de tijd te leren geeft.”

Uit het voorgaande blijkt dat Alexander Comrie, door velen –en dat niet geheel ten onrechte– voor een studeerkamergeleerde gehouden, goed op de hoogte was van de gebeurtenissen in zijn tijd. Maar wat meer is, hij koppelde er fundamentele lessen aan vast. Daar zijn in dit boek van ds. J. Schipper meer voorbeelden van te vinden. Nu is het een bewijs van wijsheid als iemand aan dagelijkse voorvallen een diepere inhoud kan verbinden, en daar was bij Comrie zeker sprake van. Waaraan toegevoegd moet worden dat als een biograaf dit juist kan plaatsen, toelichten en overbrengen, dit een goede levensbeschrijving oplevert, en dat is dit boek over Alexander Comrie.

Bevindelijke godgeleerdheid

Ds. Schipper heeft op heldere wijze het leven van deze predikant van Woubrugge beschreven, een dominee niet te angstig om dwars in te gaan tegen de theologische stromingen van zijn dagen, zoals blijkt uit het mede door hem vervaardigde ”Examen van het ontwerp van tolerantie”. Hij was tevens een voorganger die de bevindelijke godgeleerdheid wist te verwoorden in preken en verhandelingen.

Zorgvuldig en duidelijk heeft ds. Schipper Comries visie op de wedergeboorte, op de vruchten, op de rechtvaardigmaking, het gebed, het zelfonderzoek en meer beschreven. Iedere lezer zal hem kunnen volgen, ook als hij Comries omschrijving van het geloof, een omschrijving die in de geschriften niet altijd gemakkelijk is te volgen, samenvat; een prestatie, en dat geldt ook voor het overzicht in het hoofdstuk over de waardering van Comrie in latere tijden.

Kroeg

In Edinburgh is een kroeg naar Margareth Dickson genoemd. Eervol? Alexander Comrie overleed in Gouda; zijn graf bevond zich in de Sint-Janskerk, een zerk met inscripties ontbreekt. Maar met dit boek, dat ik persoonlijk hoger inschat dan het proefschrift destijds van dr. A. G. Honig, levert ds. Schipper een passend monument voor deze tijdgenoot van ”Half Hangit Maggie”.

Boekgegevens

Alexander Comrie, zijn leven en werk, ds. J. Schipper; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2015; ISBN 978 94 6278 283 9; 162 blz.; € 15,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen