Protestantse en roomse zusters

Het MRK zoekt naar thema’s die een breed publiek aanspreken. Daar past de recent geopende expositie bij, want die kan zowel rooms-katholieken als protestanten naar het museum in de stille Abdij van Uden trekken.

De expositie –te zien tot 16 augustus– zet twee bijzondere groepen vrouwen naast elkaar. Aan de ene kant de nonnen uit Megen. Die leven in een kloosteromgeving en zien gebed en meditatie als hoofdtaak in hun leven.

Daartegenover staan de diaconessen die hun leven ook aan God en Zijn dienst wijden, maar daar vooral vorm aan geven door de naaste tot hulp te zijn en zending te bedrijven.

De diaconessen zijn het best te vergelijken met de leden van een rooms-katholieke congregatie, legt MRK-conservator Wouter Prins uit. „De rooms-katholieken kennen twee hoofdgroepen: aan de ene kant monniken en zusters die zich in kloosters geheel aan contemplatie, gebed en beschouwing wijden, en aan de andere kant congregaties waarvan de leden zich vooral inzetten voor armenzorg, ziekenzorg en hulpverlening. Die laatsten staan veel meer in de samenleving. Zij kunnen in een gewoon huis in de stad wonen en van daaruit hun werk doen. Het werk van de diaconessen is daar goed mee te vergelijken.”

Het verschil tussen de nonnen uit Megen en de zusters uit Amerongen uit zich direct in het gebouw waarin ze leven en werken, wijst Prins. „De zusters uit Megen wonen in een kloosteromgeving, terwijl het gebouw van de Amerongse zuster de uitstraling heeft van een doorsnee zorgcentrum.”

De serie foto’s van de zusters clarissen werd in de jaren zestig gemaakt door de amateurfotograaf Guus Bekooy, vertelt Prins. „Bekooy studeerde toen zoiets als bedrijfskunde. Hij moest als stageopdracht een bedrijf promoten, zoals dat toen nog heette. Zijn zus was net ingetreden in het klooster in Megen en dus koos hij ervoor dat klooster als thema te kiezen. De abdis van het klooster vond het een goed idee, want zij wilde meer naar buiten treden met het klooster.”

Verborgen leven

De fotoserie –zwart-wit– werd een succes, omdat de opnamen de buitenwereld een blik gunden op het verborgen leven achter de muren van een tot dan toe gesloten klooster. „Wat begon als een eindexamenproject trok de aandacht tot ver over de grenzen. De foto ”De boontjesdoppende zusters” werd zelfs opgenomen in het prestigieuze Photography Yearbook 1963. Andere fotografen lieten zich door de serie inspireren.”

De foto’s van Bekooy zijn „levendig”, zegt Prins. „Er gebeurt wat op de foto’s.” Dat varieert van knielen in de kloosterkerk en tuinieren in de hof tot een potje volleybal op een vrij uurtje. Een aantal foto’s is op groot formaat afgedrukt, enkele tientallen op klein formaat.

De kleine serie die het dagelijks leven van de diaconessen uit Amerongen vastlegt is in kleur. De foto’s zijn gemaakt door Tamara Reijers (zie kader). Het gaat om drie grote foto’s en nog ruim tien kleinere. Prins werkt nog aan een digitale presentatie waarop meer foto’s uit de reeks van Reijers te zien zullen zijn. De foto’s tonen de diaconessen tijdens de maaltijd, het werk, het ochtendgebed, maar ook tijdens een uurtje puzzelen. Na hard werken is het goed rusten.

>>museumvoorreligieuzekunst.nl

„De zusters gaven mij veel vrijheid”

Tamara Reijers is een fotograaf die voor verschillende media werkt. Voor dagblad de Gelderlander bezocht ze in 2010 de diaconessen te Amerongen. Toen werd Reijers’ interesse voor de bijzondere leef- en werkgemeenschap gewekt. Reijers: „Na een gesprek in 2013 met zuster Greet Verhoeven, de huidige hoofdzuster, kreeg ik van de zusters toestemming om hun dagelijks leven vast te leggen.

Hoe heeft u de bezoeken ervaren?

„De zusters hebben mij altijd warm, hartelijk en respectvol ontvangen. Sommige zusters hadden in het begin nog wat tijd nodig om aan mijn aanwezigheid te wennen, maar na verloop van tijd ontstond er onderling vertrouwen waardoor alle zusters zich in hun dagelijkse bezigheden niet meer lieten afleiden door die vrouw met fotocamera.”

Kreeg u alle vrijheid om de zusters vast te leggen?

„De zusters gaven mij heel veel vrijheid. Zo mocht ik bij het ochtendgebed en de maaltijden zijn en in hun privévertrekken komen.”

Wat wilt u met de foto’s zeggen?

„Ik wil het leven en werk van de diaconessen in beeld brengen. Mijn ervaring als persfotograaf en mijn kennis als afgestudeerde aan de Kunstacademie wilde ik laten samen vloeien in een stijlvolle registratie.”

Als u de foto’s naast de andere serie, over de zusters clarissen, zet, wat ziet u dan?

„Qua werkwijze zitten Guus Bekooy en ik aardig op dezelfde lijn. We streven naar een pure registratie die resulteert in een zo realistisch mogelijk beeld; in combinatie met gevoel voor compositie en timing. Dat levert een krachtig beeld op.

Behalve het verschil tussen zwart-wit- en kleurenfotografie vertelt de leefomgeving ook iets over het tijdsbeeld. Bekooy liet het destijds grote aantal clarissen belichten via de monumentale ramen van het klooster. Ik trof een modernere locatie aan met systeemplafonds en tl-lampen met daarin een duidelijk kleinere groep diaconessen die met de buitenwereld communiceert door middel van mobiele telefoons en laptops.”

>>tamra.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen