TUA bouwt aan toekomst

De universiteit van de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) bezint zich al enkele jaren op haar toekomst. Het werd steeds duidelijker dat een kleine theologische opleiding als de TUA, met zo’n honderd studenten, niet voor altijd op eigen benen zou kunnen staan. De problemen: het bekostigingssysteem van de overheid, hoge werkdruk van de hoogleraren en de steeds hogere eisen die worden gesteld op onder meer het gebied van wetenschappelijke publicaties.

De generale synode van de Christelijke Gereformeerde Kerken stemde in 2010 in met een „brede verkenning” op de toekomst van de TUA. Dat resulteerde in een rapport dat de landelijke kerkvergadering woensdag achter gesloten deuren besprak. De inhoud van het rapport is nog geheim, maar de genomen besluiten niet: de CGK zetten in op de „totstandkoming van een theologisch instituut in Apeldoorn of elders, dat gedragen wordt door een brede orthodox-protestantse achterban.”

Uit de plannen blijkt dat de Christelijke Gereformeerde Kerken een hechte band tussen kerk en „school” willen bewaren. De CGK zullen hun nieuwe predikantsopleiding bij het op te richten instituut onderbrengen en daar bestuurlijk verantwoordelijk voor blijven. Wie predikant binnen de CGK wil worden, moet –net als nu– eerst admissie-examen afleggen. Zo kan de kerkelijke opleiding van de CGK haar eigen theologische kleur en identiteit behouden.

Verhuizing

Dat de TUA in Apeldoorn blijft, is echter geen vanzelfsprekendheid meer. Het nieuwe theologische instituut mag ook „elders” worden gevestigd. Dat biedt ruimte voor een eventuele verhuizing naar een stad waar zich bijvoorbeeld al een theologische opleiding bevindt, zoals Amsterdam (Vrije Universiteit, Hersteld Hervormd Seminarie, Protestantse Theologische Universiteit), Groningen (Protestantse Theologische Universiteit) of Kampen (Theologische Universiteit Kampen).

Veel christelijk gereformeerden hechten sterk aan Apeldoorn als vestigingsplaats. Toch heeft de theologische school daar niet altijd gestaan. De synode van de Christelijke Gereformeerde Kerk stichtte in 1894 een theologische school in Den Haag. De opleiding verhuisde in 1899 naar Rijswijk, maar werd in 1910 weer naar Den Haag verplaatst. In 1919 werd de school gevestigd in Apeldoorn. Een eventuele verhuizing zou dus geen unicum zijn.

Partners

De belangrijkste vraag is nu welke andere theologische opleidingen willen aanhaken bij het nieuwe instituut. De CGK noemen concreet de Nederlands Gereformeerde Predikantsopleiding (NGP) en de Theologische Universiteit Kampen (TUK). Die lijken daar wel wat voor te voelen. De theologische universiteit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) bezint zich ook al enkele jaren op haar toekomst, en zal nu een afweging moeten maken: gaat ze wel of niet in op het verzoek van de christelijk gereformeerden om samen in één huis te gaan wonen?

Het is aan de synode van de GKV om komend voorjaar haar fiat te geven. De rector van de TUK, prof. dr. M. te Velde, is in ieder geval positief gestemd. Samenwerking tussen kleine instellingen als de TUK en de TUA is in deze tijd noodzakelijk, zo zei hij donderdag in deze krant. „Ze biedt mogelijkheden om als gereformeerden te komen tot een instituut dat de eenheid van gereformeerde belijders dient en een positieve uitstraling heeft naar buiten.”

Het moet raar lopen als ook de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding niet bij het nieuwe instituut zou aanhaken. De TUK werkt op het gebied van onderzoek al nauw samen met de TUA, het NGP is zelfs gevestigd in hetzelfde gebouw in Apeldoorn. Tachtig procent van de colleges wordt door docenten van de TUA gegeven. Bestuursvoorzitter Bram Wattèl van de NGP reageerde gisteren in het Nederlands Dagblad dan ook enthousiast op de plannen. „Wij streven al een groot aantal jaren naar een integratie van de drie gereformeerde theologische instituten.”

Als het aan de CGK ligt, zijn ook andere instellingen waarvan de „gereformeerde identiteit geborgd is” welkom. Daarbij valt te denken aan het Hersteld Hervormd Seminarie (HHS), dat tot spijt van de TUA in 2004 voor een relatie met de Vrije Universiteit in Amsterdam koos. Rector dr. W. van Vlastuin ziet weliswaar „op korte termijn” geen mogelijkheden voor het HHS om aan te haken bij een brede orthodox-protestantse universiteit, maar voor de verdere toekomst laat hij alle opties open. „Ik zeg nooit nooit.”

Cursus Godsdienstonderwijs

Het synodebesluit van de CGK zegt niets over de deelname van hbo-instellingen aan het nieuwe theologisch instituut. Maar het is goed denkbaar dat ook zij gaan participeren. De TUA zocht de afgelopen tijd al naar mogelijkheden van nauwere samenwerking met andere protestants-christelijke onderwijsinstellingen, zoals de Christelijke Hogeschool Ede.

Een van de mogelijke kandidaten is de Cursus Godsdienstonderwijs (CGO) voor leden en ambtsdragers van de Gereformeerde Gemeenten. De hbo-opleiding van de CGO kent meerdere varianten. Die voor pastoraal werker is er echter nog steeds niet in geslaagd de benodigde certificering terug te krijgen, die ze in 2005 was kwijtgeraakt. Dat betekent dat de overheid deze variant niet erkent en bekostigt. Aansluiting bij de nieuwe universiteit zou uitkomst kunnen bieden.

Toch ligt het volgens bestuursvoorzitter ds. A. Schreuder „niet voor de hand” om de Cursus Godsdienstonderwijs bij de op te richten instelling onder te brengen. „Het gaat hier echt om een cursus voor mensen uit onze eigen gemeenten.”

In het verleden waren er contacten tussen de CGO en de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam over de mogelijkheid om afgestudeerde hbo-theologen vrijstelling te geven voor delen van de (pre-)master theologie. Maar voor de VU is een niet-geaccrediteerde CGO niet interessant. Ds. Schreuder denkt niet dat de CGO straks samenwerking gaat zoeken met de brede orthodox-protestantse universiteit. „Onze contacten liggen nu bij Driestar Educatief”, aldus de predikant uit Rijssen.

Ds. Kersten

Ook de predikantsopleiding van de Gereformeerden Gemeenten, de Theologische School in Rotterdam, zal niet snel aanhaken. Synodepreses ds. J. J. van Eckeveld was er donderdag glashelder over: „Wij zijn een strikt kerkelijke opleiding. Dat moet zo blijven. Er is op dit moment geen draagvlak bij de synode en het curatorium voor veranderingen in dat opzicht.”

Toch klinken er binnen de Gereformeerde Gemeenten af en toe ook andere geluiden. Ds. M. Golverdingen zei bij het honderdjarig bestaan van het kerkverband in 2007 dat de uitbouw van de Theologische School tot een kleine universiteit in de toekomst „serieus moeten worden overwogen.” Dat was immers ook het ideaal van ds. G. H. Kersten, een van de oprichters van de Theologische School: de predikantsopleiding uit te bouwen tot een volwaardige academische opleiding.

Ds. Golverdingen: „Wij leggen de maatstaf minder hoog dan men in de Reformatie en in de Nadere Reformatie deed. Dat is prima, zolang we maar blijven streven naar het maximaal haalbare.”

Laatste knoop

Duidelijk is wel dat het theologisch landschap in Nederland de komende jaren opnieuw ingrijpend zal veranderen. De Protestantse Theologische Universiteit (PThU) nam vorig jaar al afscheid van zijn vestigingen in Leiden, Utrecht en Kampen en ging naar Amsterdam en Groningen. De bijzondere leerstoelen van de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland verhuisden mee.

Het is nu aan de Theologische Universiteit Apeldoorn om de plannen voor de toekomst verder te gaan uitwerken. Als dat is gebeurd, komt de generale synode van de CGK opnieuw bijeen om de laatste knoop door te hakken. Staat het licht op groen, dan krijgt Nederland een brede orthodox-protestantse universiteit.

>>rd.nl/synodecgk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen