Succes Duitse AfD te danken aan migratiecrisis

Onder Petry’s leiding kiest de partij tegen migratie en tegen de islam. De AfD lijkt inhoudelijk steeds meer op de Nederlandse PVV. Met de Bondsdagverkiezingen, in september 2017, in het vooruitzicht lijkt Duitsland af te stevenen op een politieke aardverschuiving.

Een jaar geleden dreigde de AfD onder Bernd Lucke nog uit elkaar te spatten. Nu gaat het beter dan ooit. Wat is er volgens u gebeurd?
Petry: „Een partij die bijna een jaar vooral met zichzelf bezig is, moet er niet raar van opkijken als kiezers weglopen. Met alle respect voor professor Luckes wetenschappelijke expertise, maar je kunt een politieke partij niet als een leerstoel besturen. Wij kozen op het partijcongres van 4 juli 2015 met grote meerderheid voor een koers waarbij we de samenleving controversiële thema’s opdringen. Anders zouden we politiek ten dode opgeschreven zijn geweest. Daarna waren het de migratiecrisis en het derde Griekse hulppakket die het succes van de partij aanjoegen.”

Vicevoorzitter Alexander Gauland noemde de migratiecrisis eind 2015 een „geschenk” voor de AfD.
„Tja, ongelukkige formuleringen horen bij een jonge partij. Dat is volkomen normaal. De meerderheid van de AfD vindt de migratiecrisis natuurlijk geen geschenk. Maar dat hij ons tactisch goed uitkomt, is zonder twijfel waar. Ons succes is echter vooral ontstaan doordat we over integratie al sinds 2013 hetzelfde zeggen.”

Kun je stellen dat de AfD succes behaalt ten koste van vluchtelingen?
„Feit is dat de regering decennialang een verkeerd beleid voerde. De migratiecrisis is niet in 2015 begonnen. Al in 2014 vertelden medewerkers van de immigratiedienst ons dat de regels niet meer werden gehandhaafd. Je kunt niet iedereen vluchteling noemen. Dat daar in Duitsland nu anders over wordt gesproken, mag je een verdienste van de AfD noemen.”

Net als Lucke krijgt u veel kritiek vanuit eigen kring. Hoe stevig zit u in het zadel?
„We zijn niet zoals de CDU. Als Merkel spreekt, heeft de rest plotseling geen eigen mening meer. Ach, en wat is nu „veel kritiek”? Dat wordt nogal overschat. De kranten noemen slechts een paar namen van mensen die mij bekritiseren. Het is altijd gemakkelijk om de leider van een succesvolle, maar ongewenste partij aan te vallen, dan lijkt het of er veel tegenwind is. Maar de AfD is stabieler dan ooit.”

De uitspraak van vicevoorzitter Gauland dat veel Duitsers de getinte voetballer Boateng niet als buurman willen, zorgde voor ophef. U corrigeerde hem direct via Twitter. Dat ziet er weinig stabiel uit.
„Ik heb me verontschuldigd voor de verkeerde indruk die ontstond. Je bent als partijleider verantwoordelijk voor de hele winkel. Later hoorde ik dat het citaat Gauland door de journalisten in de mond is gelegd. Toen hebben we samen een statement afgegeven.”

Er wordt gezegd dat de AfD onder uw leiding naar rechts opschuift.
„De een zegt dat ik radicaliseer, de ander schrijft dat ik niets doe. Ik heb mijn politieke doelen niet veranderd sinds ik de partij drie jaar geleden mede heb opgericht. We zijn volgens de media inmiddels zo vaak naar rechts afgebogen dat we inmiddels de wereldbol rond in het linkerkamp zouden moeten zijn aanbeland. Simpelweg onzin.”

Onder Lucke klonk niet de stelling: ”De islam hoort niet bij Duitsland”.
„Maar is het juist niet goed dat we nu eindelijk over dit thema praten? Daarbij was Nederland ons ver vooruit. Het is een geluk voor Duitsland dat de AfD in deze vorm bestaat. We krijgen bijval van mensen van buiten de partij, zoals de filosoof Peter Sloterdijk.”

Hoe groot is het gevaar dat de AfD extreemrechtse lieden aantrekt?
„Het wordt riskant als je controverses de kop wilt indrukken. Persoonlijk ben ik niet bang voor de radicalisering van de Duitse bevolking of de AfD, omdat ik niet geloof dat rechts-radicalen een meerderheid behalen. Zolang de debatten waardig verlopen en inhoudelijk wat bijdragen, moet iedereen kunnen meepraten.”

U wilt de eurokritische krachten in Europa bundelen. Een jaar geleden stelde u nog dat de AfD met het Front National „niets gemeen” heeft. Recent vond u dat je niet om het FN heen kunt. Wat is er veranderd?
„Dat citaat van een jaar geleden zou ik graag precies willen zien.”

Het stond in Die Zeit van 8 juli 2015: „Mit dem Front National hat die AfD nichts gemeinsam.”

„Ik heb niet precies in mijn hoofd wat ik toen exact heb gezegd. Maar een jaar geleden hadden wij nog nauwelijks buitenlandse contacten. Rond nationaal beleid kunnen we flink van andere rechtse partijen verschillen. Maar dat weerhoudt ons niet van samenwerking als we samen de Europese Unie kunnen veranderen.”

U wilt samenwerken met PVV-leider Wilders. Hij noemt de profeet Mohammed een pedofiel, vergelijkt hem met Hitler en vindt de Koran een fascistisch boek. Zoiets hoor je niet bij de AfD.
„Alle rechts-populisten in Europa kennen dat probleem. We worden neergezet als het grootste kwaad in de samenleving. Omdat de partij thema’s bespreekbaar maakt die de politieke concurrentie pijn doen. De AfD laat zich niet definiëren aan de hand van een andere partij. We zijn goed genoeg om eigen formuleringen te vinden.”

Stel dat uw dochter later thuiskomt met een moslim, wat zegt u dan?
„Tsja, wat zeg ik dan...” Het blijft stil; Petry wendt zich af en kijkt vragend naar haar spindoctor. Om de ongemakkelijke stilte te doorbreken, zegt hij grappend: „Insjallah” (zo Allah wil, red.).

Petry lacht enigszins opgelucht, zwijgt, staart een tijdje naar de tafel en schenkt melk in haar koffie.

Vindt u het moeilijk om daarover te praten?
„Mijn dochter is 14 jaar oud. Dan is het thema partnerkeuze nog ver weg. Kinderen nemen toch wel de partner die ze willen. Ik vind het niet relevant wat ouders daarvan vinden.”

Wij voeren dit gesprek in Dresden, waar procentueel gezien het laagste aantal allochtonen woont. Wat is hier te merken van islamisering?
Lachend: „Die vraag wordt me vaak gesteld. De meeste asielzoekers trekken naar de metropolen in West-Duitsland. Je kunt deze vraag dus niet alleen voor Dresden stellen. Het klopt dat er in Oost-Duitsland minder allochtonen wonen dan in het westen van het land. Maar daar hebben ze dan ook meer maatschappelijke problemen. De mensen hier in het oosten zijn beter wakker. Zij willen de problemen uit het westen niet.”

Misschien hebben West-Duitsers gewoon minder bezwaren tegen moslims?
„Nou ja, vraag dat aan de mensen in Duisburg of Bonn. De Duitsers hebben het heel lang verdragen. Er was een escalatie zoals tijdens de oudejaarsnacht in Keulen nodig om mensen ervan bewust te maken wat deze regering doet.”

De AfD wil de Duitse ”Leitkultur” herstellen, die door de islamisering bedreigd zou worden. Kan de Duitse cultuur niet op tegen de islam?
„Onze zogenaamde politieke elite zegt altijd dat er geen ”Leitkultur” mag bestaan. Het ”eigen” mag niet beter zijn dan het ”vreemde”. De laatste decennia is nooit van nieuwkomers geëist om te integreren of te assimileren. De Turkse president Erdogan noemt assimileren zelfs een misdaad. Als je niet van jezelf houdt, is het niet raar dat nieuwkomers niet integreren. Migranten zijn op zoek naar die Duitse identiteit en zijn dan verrast dat veel Duitsers daarmee een probleem hebben. Wie geen soevereine Leitkultur heeft, mag zich niet verbazen over parallelle samenlevingen.”

Dat klinkt alsof u het Duitse volk niet echt vertrouwt?
„De AfD heeft heel veel vertrouwen in het Duitse volk, en dat zie je nu aan het aantal kiezers. Het gaat om het gebrek aan ruggengraat van politici. Zij geloven niet dat het Duitse volk een zelfbewuste omgang met de eigen identiteit aankan.”

Aanhangers van uw partij zoeken contact met Pegida, een grote beweging met veel potentiële kiezers en vrijwilligers voor uw partij. Waarom niet samenwerken?
„De meeste AfD’ers juichen het bestaan van Pegida toe als democratisch fenomeen, maar organisatorisch hebben we geen band. Pegida wil zelf een partij oprichten. Het is nu alleen een protestbeweging. We distantiëren ons niet, maar houden een bepaalde afstand omdat wij verschillende taken hebben. Een meerderheid van de Pegida-aanhangers stemt al op ons.”

Het geweld tegen AfD-leden is de laatste tijd sterk toegenomen. Maakt u zich zorgen?
„Iedereen met empathie maakt zich daarover zorgen. Maar als je gelooft in je opdracht, laat je je daardoor niet van de wijs brengen. Ook politici van andere partijen worden aangevallen, zoals onlangs SPD-justitieminister Heiko Maas. Nu begint men dit als breed maatschappelijk probleem te erkennen. Ik vraag mij af of de grote partijen zich realiseren dat het hun morgen net zo goed kan overkomen.”

Welke rol hebben de gevestigde partijen gespeeld in het geweld tegen uw partij? Neemt u ze iets kwalijk?
„Een van de eerste regels in de politiek is om kritiek niet al te persoonlijk op te vatten. Met hun woorden hitsen de gevestigde partijen de gewelddadige linkse scene natuurlijk wel tegen ons op. Volgens hen is extreemlinks slechts een antwoord op de AfD. Een zeer doorzichtige en zwakke argumentatie waarmee geweld voor lief wordt genomen.”

Geldt dat ook omgekeerd? De AfD wordt ervan beschuldigd mensen op te hitsen tegen vluchtelingen, met talloze aanslagen op azc’s tot gevolg.
Petry zucht: „Iemand die probeert problemen bespreekbaar te maken, is natuurlijk niet zelf het probleem. Zo krijgen we nooit de onderste steen boven. Eén ding moet duidelijk zijn: wij distantiëren ons van geweld.”

De AfD doet het goed in de peilingen voor de deelstaatverkiezingen in Berlijn van september. Berlijn geldt als een liberale stad. Is dat bij winst van uw partij voorbij?
„Haha! Duitsland heeft dringend een partij nodig die de liberale samenleving duidelijk grenzen stelt. Liberaliteit en vrijheid kunnen nu eenmaal niet zonder grenzen van de rechtsstaat. En als de AfD daarbij kan helpen, dan doen we dat. Er zijn wijken in Berlijn waar je beter niet kunt komen omdat het recht er niet meer geldt. Het zou goed zijn om van de hoofdstad een voorbeeldstad te maken voor Duitsland. In economisch en sociaal opzicht is Berlijn dat nu zeker niet.”

De verovering van Duitsland begint in Berlijn?
Lachend: „Nee, die is al lang begonnen, in Saksen in 2014. Net zoals in 1989 ook het einde van het DDR-socialisme in Saksen werd ingeluid.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen