Geen wonder dat toespraak paus zo veel indruk maakt

Het spreken van paus Benedictus XVI over Luther bij zijn bezoek aan het klooster te Erfurt (RD 24-9) maakte onder ons niet weinig indruk. De paus was blijkbaar onder de indruk van de worsteling van Luther om een genadig God te vinden. En hij stelde dit ten voorbeeld aan de huidige christenheid. Bovendien bestempelde hij de spiritualiteit van Luther als christocentrisch. De uitspraken van het concilie van Trente zijn dan wel niet van tafel, er is nog geen officiële rehabilitatie van Luther door de Rooms-Katholieke Kerk -als die er ooit komt- maar het scheelt niet veel of hij is een van ons.

Let wel, niet wij van hem, maar hij van ons. Eventueel via de oecumene van het hart. Verder zal het natuurlijk nooit komen, maar die oecumene van het hart is ook niet niks. Die praktiseren wij zelf ook bij tijd en wijle. Maar met de paus erbij wordt het toch wel een beetje opmerkelijk.

Geloofsonzekerheid
Maar goed, in ieder geval voelen we onszelf niet weinig bevestigd in ons eigen gevoelen. Kijk, dat zeggen wij ook nog steeds en anders willen we dat het in de preken die we horen gezegd wordt dat het erom gaat hoe je een genadig God vindt. Niet dat we dit altijd direct zo ervaren, maar zo zou het wél moeten zijn en zo zal het wél moeten gaan. En laat de paus dat nu merkwaardigerwijze ook zeggen!

Maar wat heeft deze irenische en zachtaardige Duitser, met ongetwijfeld nog piëtistische genen vanuit zijn geboortegrond in Zuid-Duitsland, dan anders gezegd dan gelijk het behoort te worden gezegd in de Roomse Kerk? Het zoeken naar een genadig God behoort wezenlijk en structureel tot het echte roomse leven, gepaard met een levenslange geloofsonzekerheid. Een enkeling wordt officieel na zijn leven zalig gesproken. Ik meen dat wij daar onder ons ook voorbeelden van kennen. Zou het dát zijn dat we langzamerhand zo rooms zijn geworden dat we in de Roomse Kerk ook zo'n rooms iemand tegenkomen?

Muzikale kardinaal
Luthers worsteling om een genadig God vond plaats in een rooms klooster. Dat wil de paus natuurlijk best wel bevestigen, ja. Zo waren en zijn er nog tallozen op zoek naar een genadig God, in en buiten de Roomse Kerk, die van hun zoeken en strijd onuitgesproken een grond maken om zalig te worden. Zekerheid hebben ze nog niet, maar ze zijn in ieder geval op weg! En neem hun deze zelf opgebouwde godsdienst niet af, want je wordt in de ban gedaan, al dan niet officieel. In gedachten zie ik de paus al goedkeurend knikken. En een kardinaal die onder ons soort mensen zijn muzikale belangstelling toont, zie ik nog belangstellend rondkijken: ja, hij voelt zich hier best thuis onder al deze mensen, die blijkbaar zo ernstig zijn en het zo goed bedoelen. En ondertussen zijn we met z'n allen gewoon rooms bezig.

Maar het geboorte-uur van de Reformatie sloeg toen Luther ontdekte dat niet hij God zocht, maar dat God hém zocht in het Lam van God. Hij mijn zonden en ik Zijn gerechtigheid! Bij de ontdekking van die wonderlijke ruil ging voor Luther naar eigen zeggen de poort van het paradijs open.

Rozenkrans
Luther mocht zalig worden alleen uit genade, alleen door het geloof en alleen door de Schrift! Daarover heb ik de paus niet gehoord. En eerlijk gezegd hoor ik dit geluid onder ons steeds minder.

Door het zoeken van Luther ging een kruis, hét kruis! Daaromheen kransten zich de drie sola's (alleen genade, alleen geloof, alleen de Schriften). Het rozenkransgebed en de hedendaagse voorspelbare rozenkransgebeden verschroeiden en verschrompelen nog altijd tot as. Het nieuw hervonden leven in het gevonden zijn door de (niet: een) genadige God kristalliseerde zich uit in een nieuw hervonden (want geschonken) katholiciteit met allen die de verschijning van onze Heere Jezus Christus liefhebben in onverderfelijkheid.

Deze katholiciteit heeft niets van doen met de rooms-katholiciteit van de paus en met de gelijkgezindheid van velen buiten de genade in de verzoening met God. We moeten hoognodig met elkaar in gesprek, zeggen we dan. Welnee, we moeten eens uitgepraat raken. Omdat God in deze laatste dagen tot ons heeft gesproken door Zijn Zoon.

Wanneer gaan wij de paus en zijn roomsen eens tot jaloersheid verwekken? Voorlopig lijken we nog te veel op elkaar.

De auteur is hervormd emeritus predikant.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen