Gastvrij Holwerd wil toeristen trekken

De zaal in de multifunctionele accommodatie van Holwerd was woensdagavond redelijk gevuld. Zo’n veertig Friezen uit het dorp zitten klaar om meer te horen over het project ”Hotel Holwerd”, onderdeel van het grotere plan ”Holwerd aan Zee”. Het zijn vooral zestigers, aan de grijze haren te zien. Er wordt volop in het Fries gekletst.

Ook de man die de presentatie verzorgt, doet dat in het Fries. Marco Verbeek is een jonge, enthousiaste ondernemer, mede-eigenaar van de plaatselijke supermarkt. Hij schetst een beeld van het Holwerd van vroeger, toen het nog een welvarend handelsdorp aan de Waddenzee was. Nu staat het vooral bekend als krimpdorp: in 2004 woonden er 1620 inwoners, tien jaar later waren het er nog maar 1475.

De prijzen van de huizen dalen. „Binnen twintig jaar zal de totale waarde van de huizen in Holwerd met 23 miljoen euro afnemen, zo heeft een adviesbureau berekend.” Ondernemers en inwoners van Holwerd hebben de handen ineengeslagen om de neerwaartse spiraal te doorbreken met het project ”Holwerd aan Zee”.

De twee woordjes „aan Zee”, die moeten het verschil gaan maken. „In Duitsland hebben veel dorpen een verbinding met de Waddenzee. Daar is geen krimp, geen leegstand en geen verpaupering, en daar zijn voldoende banen.” Dat wil Holwerd ook. Instemmend geknik in de zaal is de reactie.

Het plan is om de robuuste zeedijk te doorbreken en het water van de Waddenzee via een binnenmeer tot aan het dorp Holwerd te laten komen. Plezierboten kunnen dan via de Holwerder Vaart en de Dokkumer Ee richting de Friese meren. In 2025 moet Holwerd veranderd zijn van een krimpdorp waar toeristen alleen maar aan voorbijrijden op weg naar de veerboot naar Ameland, in een levendig dorp waar recreanten graag één of meer nachten blijven hangen voordat ze verder trekken.

Leegstaand postkantoor

Een haalbaarheidsonderzoek toonde aan dat het project zeker kans van slagen heeft. Er werd geadviseerd om vast met één project te beginnen. Dat is ”Hotel Holwerd” geworden. Het leegstaande postkantoor moet voor 8 ton worden omgetoverd in een hotel-restaurant. Leegstaande huisjes in de oude kern van Holwerd worden aanvullende hotelkamers, waarvan toeristen straks de sleutel in het voormalige postkantoor kunnen halen.

„Is het plan financieel wel haalbaar?” is zo’n beetje de eerste vraag die uit de zaal komt. „Het is in ieder geval interessant genoeg om het te onderzoeken”, antwoordt Verbeek. „Het is haalbaar mits er subsidie op de aankoop en ontwikkeling van vastgoed wordt verstrekt. Er is berekend dat een investering van 4 ton in de herontwikkeling van het postkantoor een rendement oplevert van 5 procent per jaar.”

„Waarom zou een toerist in de toekomst in Holwerd gaan overnachten in plaats van op Ameland?” Ook daar heeft Verbeek snel een antwoord op. „In het hoogseizoen is er op Ameland sprake van een beddentekort. In de wijde regio is er ruimte voor 6000 extra overnachtingsplekken. Als Holwerd zich kan onderscheiden door slaapplaatsen aan te bieden in gerenoveerde, monumentale panden, is daar zeker interesse voor.”

Opvallend is dat de Holwerders in de zaal vooral meedenken met de projectgroep en er amper kritische geluiden klinken. Inwoner Tjibbe van der Hoek (58), op de laatste rij, heeft daar wel een verklaring voor. „Ik hoor in het dorp heus wel mensen zeggen: Dit wordt niks, dit kunnen we niet in Holwerd. Maar het grootste deel van de inwoners gelooft in ”Holwerd aan Zee”. Ik hoor van mensen die een groter huis kopen met bijvoorbeeld een loods erbij om dat straks te kunnen verhuren aan toeristen. Nu zijn de huizen niet veel waard, maar als het project gaat slagen, zal de huizenprijs zeker oplopen.”

Grote kans van slagen

Na afloop van de bijeenkomst staan initiatiefnemers Theo Broersma en Hessel Hiddema even na te praten. Ook zij geloven dat ”Holwerd aan Zee” grote kans van slagen heeft, ondanks de geschatte kosten van 150 miljoen euro. „Er zijn drie problemen die met dit plan worden opgelost. Het waterschap moet binnen enkele jaren de zeedijk versterken. Dat zou prima kunnen met de klei die we afgraven voor het binnenmeer tussen Holwerd en de Waddenzee.

Daarnaast valt er door de klimaatverandering steeds meer neerslag. Dat kan hier in het noorden alleen bij Harlingen en bij Lauwersoog worden gespuid op de Waddenzee. Die gemalen kunnen het niet aan, dus een derde ‘uitlaatklep’ bij Holwerd zou een prima oplossing zijn.

Het derde probleem dat we met ”Holwerd aan Zee” kunnen oplossen, is de slibvorming in de vaargeul van de veerboot naar Ameland. Rijkswaterstaat is elk jaar 8 miljoen euro kwijt om dat slib uit de vaargeul te baggeren. Als er bij Holwerd een binnenmeer met getij komt, neemt de stroming in de geul naar Ameland sterk toe en wordt het slib op een natuurlijke manier afgevoerd. Dat hoeft er minder gebaggerd te worden, en dat scheelt zomaar 6 miljoen euro op jaarbasis.”

Van onderaf

„Het sterke punt van ”Holwerd aan Zee” is dat het van onderaf komt”, zegt Broersma. „Als dit door een projectontwikkelaar opgelegd zou worden, zouden de Holwerders het nooit slikken. Maar nu betrekken we iedereen erbij. Boeren die hun land verkopen, kunnen hun zegje doen over het aantal hectares dat afgegraven zal worden. Natuurorganisaties zien in de plannen hun wensen terug als het gaat om meer kansen voor wadvogels en migrerende vissen. Ondernemers zien economische kansen, en ga zo maar door. We werken er constant aan om onderweg naar het eindpunt geen mensen te vergeten.”

Hiddema vult aan: „Hoe meer mensen zich ermee gaan bemoeien, hoe meer stuwkracht je nodig hebt om het allemaal in goede banen te leiden. Er komt een punt dat we het plan zullen moeten overdragen aan een andere instantie omdat het gewoon te groot voor ons wordt. De provincie Friesland zou bijvoorbeeld een goede partij zijn.”

>>holwerdaanzee.nl

„Keer het gezicht naar de Waddenzee”

„Bewoners van de Waddenkust leefden met de rug naar de zee en ze deden er niet zo veel mee.” Met deze uitspraak schetst Jouke van Dijk, voorzitter van de directie van de Waddenacademie, de situatie aan de Waddenkust zo’n vijftig jaar geleden. „De landbouw was dé grote drager van de economie in Friesland. Ook in het noorden van de provincie, waar de Waddenzee vlakbij was. Het enige wat je met de Waddenzee kon doen, was inpolderen.”

Dat gebeurde dan ook op grote schaal. Het aantal Friese landbouwhectares groeide, de Waddenzee werd kleiner. In 1871 was al een dam aangelegd tussen Holwerd en Ameland met als doel door aanslibben landbouwgrond te winnen. Dit bleek een stap te ver, de dam hield het niet bij stormen. In 1965 leek het er even op dat er twee dammen naar Ameland zouden worden aangelegd als eerste stap naar inpoldering van de Waddenzee. Dit was de aanleiding voor de oprichting van de Waddenvereniging, die intussen vijftig jaar bestaat. Om dit te markeren, wordt samen met de Waddenacademie vandaag en morgen een symposium georganiseerd. Tot in de jaren 70 van de vorige eeuw bleef de wens bestaan om land te winnen in de Waddenzee, maar het is er niet meer van gekomen.

De landbouw mechaniseerde, steeds minder landarbeiders waren nodig. De Waddenkust werd een krimpgebied, de natuur kreeg steeds meer voorrang in de Waddenzee. De mensen die aan de kust bleven wonen, werkten meer en meer in de dienstensector. Nog steeds leven er veel forenzen in het gebied. Ze werken in steden zoals Leeuwarden en Groningen.

Anno 2015 zijn er volgens Van Dijk nieuwe kansen voor de Waddenkust. Bijvoorbeeld in de landbouw. „Er worden proeven gedaan om pootaardappelen te verbouwen op buitendijkse, zilte gronden. Dat is belangrijk voor de voedselvoorziening wereldwijd, omdat er overal sprake is van verzilting. Als Nederland pootaardappelen kan telen die tegen een beetje zout kunnen, hebben we een primeur die een belangrijke bijdrage kan leveren aan de oplossing van het wereldvoedselvraagstuk.”

Een andere kans is de verwerking van producten uit Noord-Friesland in de streek zelf. „Het gebeurt steeds meer dat de oogst hier in het gebied wordt verwerkt en verpakt. Daarna gaan de producten rechtstreeks naar de supermarkt. Dat is duurzamer en bovendien goed voor de werkgelegenheid.”

Als voorbeeld noemt Van Dijk de garnalen die op de Waddenzee worden gevangen. „Die gaan nu nog grotendeels naar Marokko, om daar met de hand gepeld te worden. Daarna komen ze weer terug naar Nederland. Sinds vorig jaar is er een machine die de garnalen machinaal kan pellen. Nu gebeurt het hier gewoon in de kuststreek. Ze worden hier verpakt en daarna verspreid. Veel beter.”

Een derde kans voor de Waddenkust is het toerisme. „Het toerisme verandert. Vroeger gingen mensen in de zomervakantie drie weken lang naar een Waddeneiland. Tegenwoordig blijven toeristen een paar dagen op één plek en hoppen vervolgens naar een volgende locatie. Daar kan de Waddenkust op inhaken.”

Duitsland kan daarbij tot voorbeeld dienen, vindt Van Dijk. „In Norddeich, waar de veerboot naar de Waddeneilanden Just en Norderney vertrekt, zijn volop restaurantjes en hotelletjes die prima floreren. Aan onze Waddenkust zie je dat nauwelijks.

Holwerd is volgens de voorzitter van de Waddenacademie goed bezig. „Nu rijden de toeristen naar Ameland het dorp voorbij, maar met de plannen voor ”Holwerd aan Zee” wordt het aantrekkelijk voor toeristen om ook één of meer dagen in Holwerd te verblijven. Harlingen en Delfzijl zijn ook druk bezig om het waterfront mooier te maken. De blik moet op de Waddenzee worden gericht. Dat gebied staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco en is dus een trekker van formaat.”

Vijftig jaar Waddenvereniging

De Waddenvereniging bestaat vandaag precies vijftig jaar. Daarom houdt de vereniging vandaag en morgen het tweedaagse symposium ”Wijs met de Waddenzee”. In Harlingen houden diverse sprekers inleidingen over de geschiedenis en de toekomst van het Waddengebied.

Daarna gaan de 200 deelnemers naar Holwerd, waar ze kennismaken met de projecten ”Holwerd aan Zee” en ”Hotel Holwerd”. Vervolgens is er een nachtelijke kuiertocht door het dorp. Een wandeling waarbij de toekomstige contouren van het binnenmeer zichtbaar zijn gemaakt door deze te verlichten.

Vannacht slapen zo’n 120 gasten bij Holwerders thuis. Geart de Haan (23) en Welmoed Schaap (21) hadden woensdagavond in hun opgeknapte, monumentale huis al twee bedden klaarstaan. Het jonge stel vindt het leuk om gasten te ontvangen.

Ze zien het project ”Holwerd aan Zee” wel zitten. „Iedereen is positief”, signaleert Schaap. „Schuin tegenover ons staan twee, oude verpauperde huisjes. De ramen zijn ingegooid en de tuin is verwilderd. Het zou natuurlijk prachtig zijn als ondernemers uit Holwerd het voor een zacht prijsje opknappen, zodat toeristen er kunnen overnachten.”

Zelf heeft Schaap een baan met onregelmatige werktijden, zodat het ontvangen van gasten wat lastiger in te plannen is. „Anders zouden we het zeker leuk vinden.”

>>waddenvereniging.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen