Wel of niet nabehandelen

MammaPrint is een test die de activiteit van zeventig verschillende genen in kaart brengt. Daarmee krijgt een arts informatie over hoe groot het risico is dat een patiënte met borstkanker binnen vijf jaar uitzaaiingen zal ontwikkelen.

Blijkt op basis van MammaPrint dat iemand een verhoogd risico heeft, dan zal de arts nabehandeling met chemotherapie adviseren. Komt er daarentegen uit de gentest dat iemand een laag risicoprofiel heeft, dan is het veilig om chemo na de operatie achterwege te laten, stelt dr. Sabine Linn, onderzoekster in het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) in Amsterdam.

De uitslag van MammaPrint zorgt ervoor dat veel minder vrouwen chemotherapie hoeven te ondergaan vanwege borstkanker dan wanneer deze afweging puur op basis van de behandelrichtlijn wordt gemaakt, weet Linn. Voor de patiënten betekent dat winst omdat ze geen ziekmakende –en kostbare– chemokuur hoeven ondergaan.

In het kader van de Rasterstudie werden de afgelopen vijf jaar 427 vrouwen gevolgd die in aanmerking kwamen voor MammaPrint (zie kader). Op basis van de huidige behandelrichtlijn zouden artsen concluderen dat 69 procent (295 patiënten) een hoog risicoprofiel had. Op basis van de gentest bleek dat aandeel echter veel kleiner: 49 procent (208 vrouwen). „De resultaten van MammaPrint wijzen uit dat 29 procent van de patiënten die dit anders wel zouden krijgen, geen aanvullende chemotherapie hoeft te ondergaan, omdat uit hun genenprofiel blijkt dat ze een laag risico hebben op uitzaaiingen.”

Na de vrouwen vijf jaar te hebben gevolgd, konden de onderzoekers van het NKI-AVL vaststellen dat het veilig is om vrouwen die volgens de gentest een laag risico op uitzaaiingen hebben na een borstoperatie niet verder te behandelen met chemotherapie. De overleving in deze groep bleek namelijk vergelijkbaar met de groep vrouwen die wel was nabehandeld. De studiegegevens bevestigen daarmee dat de test het risico op uitzaaiingen goed kan voorspellen.

Op dit moment kan Linn nog geen uitspraken doen over de effectiviteit van hormoontherapie. „Chemotherapie heeft effect in de eerste vijf jaar na behandeling.” Bij hormoontherapie duurt dat langer. „Om de winst van hormonale behandeling ten opzichte van niet behandelen te kunnen vaststellen, moeten we de patiënten ten minste tien jaar volgen.”

Linn wijst erop dat van de ruim 120 patiënten die volgens de gentest een laag risico hadden, maar volgens de behandelrichtlijn in de hoogrisicogroep vielen, bijna de helft toch werd nabehandeld met chemo- of hormoontherapie of beide. De onderzoekster vermoedt dat de arts in zo’n geval, in overleg met de patiënte, liever het zekere voor het onzekere nam.

In een kleine 10 procent van de gevallen classificeerde de richtlijn iemand in de laagrisicogroep, maar gaf de MammaPrinttest aan dat er een verhoogd risico was op uitzaaiingen van de borsttumor. Meestal volgde daarop dan toch verdere behandeling, weet Linn.

MammaPrint blijkt vooral meerwaarde te hebben voor situaties waarin de arts het moeilijk vindt om het risico op uitzaaiing in te schatten, merkte de onderzoekster. Het gaat dan vaak om vrouwen tussen de 45 tot de 55 jaar, die normaal gesproken nog een lange levensverwachting zouden hebben, met een hormoongevoelige tumor van 1 tot 2 centimeter groot die wordt geclassificeerd als graad 2: op de scheidslijn tussen niet en wel agressief. „In zulke twijfelgevallen kan MammaPrint duidelijkheid bieden. Wanneer de test een laag risico aangeeft, zijn de 
resultaten goed. Ook als iemand niet verder wordt behandeld met chemotherapie, blijkt nu.”

Gentest niet altijd vergoed

MammaPrint is geschikt voor vrouwen met een vroeg stadium van borstkanker (stadium 1 of 2). Het gezwel mag niet groter zijn dan 5 centimeter in doorsnede en de lymfeklieren moeten vrij zijn van kankercellen.

Voorafgaand aan de operatie bepaalt de arts of een patiënte in aanmerking komt voor MammaPrint. Het weefsel dat tijdens de operatie wordt afgenomen, moet namelijk op een speciale manier worden bewaard wil het geschikt zijn voor analyse in het onderzoekslaboratorium van biotechnologiebedrijf Agendia in Amsterdam. Sinds kort is duidelijk dat de test ook goed werkt met weefselmateriaal dat volgens de gebruikelijke methode (met formaline) is geconserveerd. Naar verwachting zal die werkwijze binnenkort worden goedgekeurd door 
de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Artsen kunnen dan ook na de operatie nog besluiten de MammaPrint te laten uitvoeren.

Inmiddels vergoeden de meeste zorgverzekeraars de gentest. Wanneer dat niet het geval is, moet de patiënt of het ziekenhuis het onderzoek zelf betalen. Kosten: 2675 euro exclusief btw (3183,25 euro inclusief btw).

>>mammaprint.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen