Wijze dwaasheid. Vijfhonderd jaar "Lof der zotheid" in Nederland

De Nederlandse humanist Desiderius Erasmus schreef zijn "Lof der zotheid" in eerste instantie voor een beperkte kring geleerde vrienden. Maar die wilden het nageslacht het werkje niet onthouden en brachten het manuscript naar een drukker in Parijs. Die publiceerde het in 1511, nu 500 jaar geleden.

Het werkje maakte Erasmus wereldberoemd. De "Lof der zotheid" is satire, maar onder de oppervlakte klinkt een krachtig pleidooi voor een verinnerlijkt geloof en praktische naastenliefde.

Hans Trapman, bijzonder hoogleraar cultuurgeschiedenis in Rotterdam, gaat na hoe "Lof der zotheid" de eeuwen door in Nederland is ontvangen en vertaald. Het satirische middengedeelte van het boek, met zijn kritiek op alles en iedereen, blijkt de lezers het meeste te boeien.

Maar de agressieve toon van de "Lof der zotheid" zette ook kwaad bloed. Dat bleek al in 1514, toen de Leuvense theoloog Maarten van Dorp zich tegen Erasmus keerde. Zijn landgenoot zou spotten met het heilige en met degenen die zich daar beroepshalve mee bezighielden, de theologen. Het was een verwijt dat bij rooms- katholieke critici tot in de twintigste eeuw telkens zou opduiken.

Anderen lazen "Lof der zotheid" door de bril van de verlichting. P. G. Witsen Geysbeek (1774-1833) verwachtte dat zijn vertaling en aantekeningen door "ieder vriend van eene verstandige en redelijke godsverering, verlichting en gezond verstand" verwelkomd zouden worden.

Trapman laat zien dat lezen en vertalen geen neutrale bezigheden zijn. Ieder zijn eigen "Lof der zotheid".

Boekgegevens

Wijze dwaasheid. Vijfhonderd jaar "Lof der zotheid" in Nederland, Hans Trapman; uitg. Balans, Amsterdam, 2011; ISBN 978 94 600 3372 8; 223 blz.; ? 19,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen