Vroege Kerk groeide in stilte

Een storm van kritiek stak op nadat de EO vorige week zijn plannen voor het nieuwste programma van presentator Arie Boomsma had bekendgemaakt. Leden zegden hun lidmaatschap op, of overwogen dit te doen.

Maandag deelde de omroep mee tot het besluit te zijn gekomen te stoppen met de productie. "De bedoeling met het programma was helder", lichtte directeur Arjan Lock toe, "we wilden mensen vertellen over Jezus. Maar we zien in dat we met dit risicovolle format en de ontstane beeldvorming die doelstelling onvoldoende bereiken."

De atheïstische cabaretier en Boomsma zelf reageerden, zacht gezegd, teleurgesteld. "Ik heb me oprecht in het geloof willen verdiepen en had een stap richting de EO willen zetten", verklaarde Weijers in RTL Boulevard. Volgens hem wil de EO echter "vasthouden aan de achterban, aan mensen die niet openstaan voor een andere visie en met oogkleppen op naar de wereld kijken." Weijers (afscheids)boodschap richting die achterban: "Wees open voor nieuwe dingen en weet dat je in 2009 leeft, jongens."

Hoe kan de Nederlandse christen-heid het grote publiek anno 2009 nog "vertellen over Jezus"? Bereiken met dé boodschap? Anders gezegd: hoe moet het dan wél? Twee theologen reageren.

Spraakmakend

Zijn eerste reactie toen hij hoorde over het nieuwste EO-programma was er, zegt prof. dr. A. van de Beek, hoogleraar symboliek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, "niet zozeer een van: wat zal de achterban daar nu weer van vinden? Dat interesseert me nooit zo erg. Wat ik wel dacht was: Dit moet zo nodig weer..."

Wat moest er weer?

"Er moest weer een programma komen om de niet-christelijke Nederlander te bereiken. Een spraakmakend programma, dat is een omroep aan zichzelf verplicht. Een volgend programma zal nog weer spraakmakender zijn. Zo gaat dat. Maar de Vroege Kerk is niet gegroeid door grote evangelisatiecampagnes of iets van dien aard. Die groeide in stilte. Doordat christenen opvielen - door hun vreemdelingschap, door wat zij deden, voor elkaar, voor de ander, de wees en de weduwe. "Ziet, hoe lief zij elkander hebben." Meer niet. Laat dàt dan zien als omroep."

"Of nee, toch niet ook", corrigeert de Veenendaalse theoloog -die momenteel een sabbatical heeft- zichzelf meteen weer. "Dat moet de EO, of het RD, eigenlijk niet doen. Het zou beter zijn als De Telegraaf zoiets zou oppikken, of de AVRO. "Kijk, dit is een gemeenschap van christenen." Christenen moeten alles vermijden wat ook maar enigszins riekt naar, laat ik zeggen, propaganda voor de club. Ze leven hun boodschap: Wij zijn van Christus, wij behoren Hém toe."

"Weet dat je in 2009 leeft, jongens", was de boodschap van cabaretier Guido Weijers aan de leden van de EO.

"Hij had ook kunnen zeggen: weet dat je in 209 leeft. De cultuur ten tijde van het jaar 209, toen Tertullianus leefde, verschilde niet zo veel van die van nu. De samenleving was multicultureel, werd bepaald door brood en spelen, sportwedstrijden, en christenen vormden een kleine minderheid. Het was nog voor 309, de tijd van de christelijke keizer Constantijn. T¾én maakten de christenen 10 procent uit van de bevolking van het Romeinse Rijk; in 209 zat het percentage daar nog ver onder. En toch had de kerk impact."

Uw boodschap luidt, vrij vertaald: hef de christelijke media en andere organisaties maar op?

"Dat is de negatieve kant. Het gaat mij om de positieve kant ervan: laat de kerk werkelijk kerk zijn. Ze heeft een boodschap! We zijn in dat opzicht hard toe aan een nieuwe Reformatie. We moeten terug naar de boodschap, en naar de bronnen. Laten we in elk geval de Vroege Kerk ook weer gaan bestuderen."

Welke taak ziet u weggelegd voor individuele christenen, als het gaat om hun niet-kerkelijke buurman bijvoorbeeld?

"Zo werkt het niet. Christenen zijn niet individueel, ze hebben ook geen losse boodschap. Ze maken deel uit van een gemeenschap, van de kerk. Ik geloof in één heilige, algemene, christelijke kerk. De verscheurdheid van de kerk is daarom een onmogelijk iets. Voor mij is dit een van de meest aangelegen punten. Maar, wat de onchristelijke buurman betreft: Gij geheel anders."

Een nieuwe Reformatie... Welke plaats dient het gebed hier volgens u in te nemen?

"Het gebed behoort onlosmakelijk tot het christelijk leven. Maar dan heb ik het niet in de eerste plaats over het individuele, vrije gebed. Ik bedoel het eucharistisch gebed, het Onze Vader. Met de bede: "Uw Koninkrijk kome." En als we dan om brood bidden, bidden we alleen maar om het brood dat we vandaag nodig hebben."

Markusevangelie

"Ook mijn eerste reactie over het programma "Loopt een man over het water..." was heel negatief, en ik was blij dat het niet wordt uitgezonden", liet een lezeres van het Nederlands Dagblad (ND) donderdag in een ingezonden brief weten. "Maar toen ik las hoe Guido Weijers zich serieus verdiept had in het Marcusevangelie begon ik te twijfelen. Toch een gemiste kans?"

Haar vraag klemt temeer nu blijkt dat de 32-jarige cabaretier uit Breda zijn "grappen over Jezus" hoogstwaarschijnlijk alsnog ten gehore zal gaan brengen via een andere omroep. Was de EO dan toch niet beter geweest?

De Zeister predikant ds. M. J. Kater -die onlangs het beroep aannam van de christelijke gereformeerde kerk te Sint Jansklooster (parttime)- stond op het punt een opinieartikel te schrijven voor deze krant toen de EO bekendmaakte het cabaretprogramma te schrappen.

"Ik begrijp de gedachtegang", zegt hij. "Maar de Heere Jezus pàst eenvoudigweg niet in de sfeer van amusement, van entertainment. Hier is de Heere Jezus te heilig, te, laat ik het zo zeggen, serieus voor. Voor bij de EO, voor bij 3FM - al weet je daar ergens nog wat je kunt verwachten. Je moet er toch niet aan denken wat er gebeurd zou zijn als het programma wél was doorgegaan, wat Weijers dan allemaal had mogen doen!"

In zijn opinieartikel had de predikant, die bezig is met een dissertatie waarin het thema apologetiek een zekere rol speelt, ook willen ingaan op het feit dat Weijers van de EO "slechts" een iPod met een Markusevangelie had gekregen om zich voor te bereiden. "Natuurlijk, de Heere kan alles gebruiken. Maar het Markusevangelie k·n je niet los lezen van de Bijbel als geheel. Daar heb je ook het Oude Testament bij nodig. Jezus doet wat alleen God kan. Waar¾m liep die Man op het water? Waarom stilde Hij de storm? Om de discipelen op de knieën te brengen: "en waren verwonderd." Inderdaad, een Man. Maar meer dan een Man. "Waarlijk, Deze is Gods Zoon." God, geopenbaard in het vlees."

Ds. Kater: "We zullen het héle verhaal moeten vertellen - en dan bedoel ik met verhaal nadrukkelijk iets anders dan ds. Nico ter Linden."

Blijft de vraag hoe 'de grote massa' in deze tijd nog met de Bijbelse boodschap kan worden bereikt.

"Twee dingen. Eén: laten we ons eerst eens afvragen of we nog wel wérkelijk bewogen zijn met het eeuwig heil van de grote massa die de Heere Jezus niet kent.

Maar in de tweede plaats: moet het ons doel inderdaad zijn om de grote massa te bereiken? 1 Petrus 3:15 zegt: "Maar heiligt God, de Heere, in uw harten; en zijt altijd bereid tot verantwoording aan een iegelijk, die u rekenschap afeist." Heiligt God, de Heere, in uw hart. Als dat voor ons al niet leeft, hoe zouden we dan iets uitstralen naar anderen? Roepen we nog vragen op, zelfs al zeggen we niets?"

Om nog even bij het grote publiek te blijven: tijdens de Gay Parade in Amsterdam was vorige week enige tijd de tekst te lezen: "Homo's gaan naar de hell." Mogelijk hebben de schrijvers daarvan hiermee toch aandacht willen vragen voor de Bijbelse boodschap, althans, een deel daarvan.

"Spurgeon schrijft ergens: als je met droge ogen over de hel kunt spreken, doe het dan maar niet. Dit kan écht niet, vind ik. Een spandoek, zo'n tekst, is z¾ liefdeloos. Op zijn minst had er dan nog achter moeten staan: ".

Welke rol ziet u weggelegd voor de christelijke media?

"Die zie ik toch vooral binnenshuis liggen, op het terrein van toerusting, de apologetiek ook. Tegen het RD -om me te beperken tot de krant- zou ik willen zeggen: ga vooral door met het aanbieden van artikelen op dit terrein - op de tweede pagina van de zaterdagbijlage bijvoorbeeld. Buitengewoon waardevol. Met name ten behoeve van onze jongeren, die vaak echt midden in de wereld staan, als ze gaan studeren, of in een seculier bedrijf terechtkomen. In dat opzicht - bij een deel van de gereformeerde gezindte merk ik nog altijd een houding van: we hebben het wel best zo, met elkaar, in het eigen wereldje. Maar het is de vraag hoe lang dat wereldje nog blijft bestaan."

TIPS

Hoe bereik je, bijvoorbeeld, je niet-christelijke medestudent met de boodschap van de Bijbel? Ds. M. J. Kater geeft vijf tips. "Op het gevaar af in algemeenheden te vervallen."

1. Het gaat er in de eerste plaats om dat je een christen bent. Dan zal je leven spreken en zal dat vragen oproepen. Vraag je ook af: roep ik nog wel vragen op?

2. Verdiep je in de leefwereld van de ander en toon oprechte belangstelling.

3. Besef dat het christelijk geloof wel boven ons denken uitgaat -wek daarom niet de indruk dat je alles kunt verklaren- maar niet onredelijk is.

4. Gods Woord heeft werkelijk kracht om mensen te veranderen. Probeer daarom de ander een Bijbel te geven. Want ik geloof nog altijd dat dat het krachtigste Woord is, waarbij al ¾nze woorden verbleken.

5. Pak eens een boek op het terrein van de apologetiek, van C. S. Lewis bijvoorbeeld. Op een heel ontwapenende manier weet hij allerlei argumenten tegen het christelijk geloof te ontmaskeren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen