"Geschiedenis der kerk" geeft brede informatie

Callenbach weet wel wat hij uitgeeft: al eerder verscheen van De Jong de „Nederlandse kerkgeschiedenis".

Onze belijdenisgeschriften zijn niet onduidelijk over de kerk. Denk daarbij aan zondag 21 van de Heid. Catechismus en artikel 27 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Wie over de : kerk spreekt zoals onze gereformeerde ; belijdenis, bepaalt daarmee tegelijk het centrum van waaruit hij spreekt in de kerkgeschiedenis. De Jong gaat echter veel objectiever, afstandelijker te werk.

Zo stelt De Jong enerzijds dat Barth, met zijn stelling dat de kerkge; schiedenis het stuk wereldgeschiedenis is dat door de Bijbelse boodschap ; is gevormd, terecht de geschiedschrij! ving de vraag voorlegt naar de aanwe; zigheid van de synagoge naast de kerk. Anderzijds legt De Jong daarnaast de opvatting — omgekeerd — dat kerkgeschiedenis de geschiedenis is van de uitlegging van de Heilige Schrift.

Breed

Daarmee laat De Jong natuurlijk in de volle breedte van de geschiedenis ieder het zijne, hij laat elke stroming in haar waarde, hoewel toch soms ook de kritische noot niet ontbreekt. Een en ander neemt niet weg dat deze ,,Geschiedenis der kerk" —juist door de brede informatie — uitstekend bruikbaar is voor cursussen, tentamens en gewoon als onderdeel van de bibliotheek.

De Jong verdeelt de kerkgeschiedenis in 7 perioden. De vroege kerk tot 312 na Chr.; de staatskerk (van 312-1100); de raachtskerk (van 1100-1500): de scheurende kerk (van 1500-1600); de bevoogde kerk (van 1600-1775); de betwijfelde kerk (van 1775-1914) en tenslotte de bestreden kerk (sedert 1914).

Kritisch

Zoals gezegd, De Jong vermijdt kritische noten niet. Dat blijkt bijvoorbeeld in zijn spreken over de synode van Dordrecht 1618/1619. Daar heet het over de Dordtse Leerregels: ,,zij lieten liever tegenstrijdigheden staan dan dat ze onbijbels harmonieerden: geloof is GodsgaVe, ongeloof blijft mensenschuld. Maar voor de zekerheid van de verkiezing", aldus nog steeds De Jong, ,,verwezen ze niet zo sterk naar Christus en het Woord als Calvijn had gedaan; het leek alsof de mens het toch meer moest zoeken in eigen geloofservaringen". Het is alsof De Jong divergentie constateert tussen Calvijn en de Leerregels. Daar is onzes inziens geen reden voor.

En dat De Jong kritische reserve bewaart ten opzichte van het genoemde belijdenisgeschrift blijkt ook verder wel: „zo zagen de Leerregels de verkiezing bijna geheel in verband met het heil voor de enkeling, en niet in verband met de roeping in de samenleving. Het leek niet mogelijk Gods vrije genade te verheerlijken en toch enige ruimte te laten voor de menselijke verantwoordelijkheid. Pas in de twintigste eeuw is geprobeerd, samen de Bijbelse gegevens hierover opnieuw te bespreken", aldus de schrijver. Nu, over hoe de mannen die deze Leerregels van harte onderschreven reeds in de 17e eeuw gesproken hebben van de roeping in de samenleving, zou nog wel een en ander te zeggen zijn.

Het enkele genoemde voorbeeld lere ons op onze beurt De Jongs werk kritisch te gebruiken. Hoe het zij, De Jong geeft veel in kort bestek en bijft door zijn heldere stijl steeds boeien. Het boek telt 407 pagina's, uitvoerige naamregisters en een register van Bijbelgedeelten, en kost ƒ 57,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen