,,Chr. theologie na Auschwitz" in levendige forumdiscussie

teur van het spraakmakende „Christelijke theologie na Auschwitz'", een nadere toelichting op dit eerste deel van zijn omvangrijke studie, waarvan gisteren de derde gewijzigde druk verscheen. Jansen was één van de forumleden op de bijeenkomst in de volle aula van de Vrije Universiteit, georganiseerd door de Theol. faculteitsvereniging „Rachab".,

Het thema was „Chr. theologie na Auschwitz, einde of nieuw begin?" en het forum stond onder leiding van prof. mr. dr. D. C. Mulder van de VU. Verder hadtien erin zitting de joodse journalist Dick Houwaart, prof. dr. J. van den Berg (Geref., RU Leiden), de Geref. voormalige Israël-predikant ds. J. M. Snoek, de vroegere Hervormde Israël-predikant dr. J. Schoneveld en de orthodoxe joodse rabbijn H. Rodrigues Pereira van de Ned. Israëlitische Hoofdsynagoge.

Stellingen

Elk der forumleden had.een aantal stellingen, waarover ze vóór de pauze met elkaar discussieerden nadat eerst was ingegaan op het boek en de toelichting van dr. Hans Jansen.

Enkele stellingen, - die centraal stonden vatten wij samen: Het antisemitisme is wel gevoed door een theologisch anti-judaisme, maar de uitingen ervan in Duitsland na 1933 kunnen niet vanuit dat anti-judaïsme zonder meer worden verklaard. En: met H. A. Oberman moet men erkennen, dat het bij de oude Luther niet ging om een rassenhetze en bij de jonge Luther niet om solidariteit; men mag beide niet tegen elkaar uitspelen. En: de grote liefde voor het joodse volk in de 17e eeuw kon toch gepaard gaan met een enigszins theologisch anti-judaïsme, alöus prof. Van den Berg.

Rabbijn Pereira betoogde o.a.: dat boek van Jansen zou een geschiedenisboek moeten zijn, al gaat het ons Joden niet aan; ^et is een christelijk probleem, waarmee de kerk in het reine moet komen door een ommekeer in het denken. Wij Joden willen wel luisteren. Als de christen zich wil bezinnen dient hij naar ons te luisteren, naar de joodse wortels van het christendom. Een dialoog is uitgesloten. Ds. Johan Snoek: God heeft Zijn volk Israël niet verstoten. De Bijbel is vaak misbruikt om discriminatie te bevorderen, jegens Joden, maar ook jegens negers, Palestijnen" vrouwen en homofielen. Dit misbruik is niet op te heffen door teksten in het NT te schrappen, maar door een tojaal andere bijbelbeschouwing.

Het boek van Jansen is soms retoucherend en soms selectief: hij laat bijv. Weg, dat bisschop Wurm, na een vroegere antisemitische houding in 1943 toch drie brieven schreef tegen de Jodenmoora, die hem zijn leven konden kosten.

Overleg mislukt
Dick Houwaart: De meeste Joden interesseert het niet of christenen over ze praten, als ze zich maar niet met de Joden bemoeien. Het noemen van de naam Jezus is voldoende om elk gesprek met de Jood uit de weg te gaan en discussies als in een OJEC (Overlegorgaan Joden en Christenen) Coos Schoneveld: Auschwitz is het bankroet van het \^sters christendom voorzover dat absolutistisch, autoritair en mannelijk is ingesteld. De kerk moet de schuld voor Auschwitz erkennen en de weg moet geopend naar een christendom met een menselijk geziicht, dat ook aan de vrouwelijke zijde van het menszijn rechtdoet.

Kerk en Israël zijn twee 'wijzen, waarop mensen de weg des Hceren 'gaan, twee taktieken in de goddelijke strategie in de richting van het koninkrijk. Israël is de weg van het vrede front met houden der geboden en de kerk de speerpunt, met nadruk op geloot' en navolging. Er is geen onderschikking van Israël aan de kerk of omgekeerd. Kritiek op Israels politic^ mag, maar alleen als deze staat als rechtmatige joodse identitjit zonder . - reserves wordt aanvaard..'s§r;,«;a»j.ae,f

R-K Kerk en Nazi's

Aldus wat stellingen voor de (soms zeer pittige) discussie, waaraan na de pauze ook het (talrijke) publiek kon deelnemen. Rabbijn Pereira nam het enigszins op voor de protestantse kerken; hij meende dat de R-K kerk veel erger antisemitisch was geweest. Jansen noemde dit mythevorming en

MAARTEN LUTHER Vier geschriftentegen de Joden... vroeg met Uriel Tal, waarom het verzet, de lichtpuntjes hier en daar, toch zo minimaal geweest is vanuit alle kerken. Hij benadrukte vooral Luthers visie op de Joden:'de vijfde colonne van de kerk, die de door Luther van de 'joodse zuurdesem gerefprmeerde kerk weer besmet; de Joden wacen voorboden en voorvechters van tie „oerboze". Maar prof. Van den Berg Yilde toch niet die directe lijn van Luther naar het nazidom; dat doet Luther onrecht en de Nazi's be" • riepen zich niet echt op de theologie van Luther, maar deden hier en daar een greep.

Schoneveld prees de schokwerking, van Jansens boek, dat de bewustmaking in onze kerken sterk kan bevorderen. Hij pleitte sterk voor een totaal nieuw begin van het christelijk geloof „Auschwitz" was het einde van het traditionele christendom. Lang en * breed werd tussen zaal en forum en de forumleden ook over dit' thema" doorgepraat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen