Open houding naar boven

Het is de laatste dag dat ik bij de IZB ben. Ik voel dat ik al die mensen moet loslaten met wie ik me verbonden weet. Ik weet me bovendien eensgeestes met de missie van de IZB. Dat maakt het afscheid nemen dubbel. Het is een besluit dat ik genomen heb − of dat voor me genomen is en dat ik blindelings gevolgd heb − en waar ik geen seconde aan getwijfeld heb. Mijn agenda is leeg. Hoe de toekomst is, weet ik niet en hoef ik ook niet te weten. God zorgt.’

VERWORTELING
‘Ik hoop dat ik mag zeggen dat het er met de IZB goed voor staat. In de afgelopen jaren is de verworteling in het achterland hechter geworden. Dat is zeker voor een vereniging belangrijk; je leeft van de betrokkenheid van je leden in de gemeenten en daarmee ook van giften en collecten. Over de financiën hebben we vaak de nodige zorg gehad.’

U zette het thema discipelschap op de IZB-agenda. Waarom?
‘In ons nadenken over wat de IZB is en waar we voor staan, kwam vanuit de zendingswereld de boodschap naar ons toe: de evangelieverkondiging kan nergens ter sprake komen zonder de woorden discipelschap en healing, heelwording. Dit zijn we als IZB als aan ons gegeven woorden gaan beschouwen. In ‘discipelschap’ is veel herkenbaar van wat christen christenzijn naar gereformeerd inzicht betekent. Dat gereformeerde bepaalt samen met de missionaire opdracht het eigene van de IZB. Discipelschap is wel een woord dat we moeten ijken, want het wordt verschillend ingevuld.’

VERLEGENHEID
‘Veel kerkenraden in ons achterland blijken in grote verlegenheid te zitten. De secularisatie gaat door, de ontkerkelijking raakt gemeenten diep. Wij horen: ‘Het lijkt of niets helpt. We hebben al van alles georganiseerd om mensen te bereiken en vast te houden.’ Deze verlegenheid vraagt niet om acties, maar om een houding die open is naar boven, naar God. Je voelt er ook in dat het aankomt op de levenshouding van christenen en op de praktijk van het gemeente zijn. Het vertrouwde woord hiervoor is bevinding, dat aangeeft dat het niet om het verstand alleen, maar om de hele persoon en het hele leven gaat: ervaren waarheid. Behalve discipelschap gaat het de komende jaren voor de IZB ook om healing, heelwording. In de Reformatie is er altijd oog voor geweest dat het Evangelie niet in de lucht blijft zweven, maar concreet uitwerking krijgt in het leven van mensen, in de gemeente en ook in de samenleving. Calvijn keek niet alleen naar de opbouw van de kerk in Genève, maar beoogde vernieuwing van de hele Geneefse samenleving. Op dezelfde manier kun je de Nadere Reformatie in Nederland typeren: een beweging die volop aandacht had voor het hart, maar die evenzeer bezig was met de brede uitwerking van het Evangelie in kerk en samenleving.

De IZB wil naast de vragen van het hart doordenken wat het Evangelie voor de samenleving betekent. Het gaat om heelwording van het geschonden bestaan. We leven in een samenleving waarin je veel gebroken mensenlevens tegenkomt. De moderne samenleving als zodanig draagt ook iets van dat geschondene in zich.’

ONTWIKKELINGEN
Allerlei ontwikkelingen hebben grote vragen doen rijzen rond het christelijk geloof en de relevantie van het Evangelie.
‘Ik denk aan de relatie geloof en wetenschap, die zeker voor jonge mensen een aangelegen punt is. Jongeren laten zich niet met dooddoeners afschepen. Ik denk ook aan het wereldgebeuren. De jaren ’90 met de burgeroorlog in Joegoslavië en de genocide in Afrika, de Golfoorlogen en alles wat daarna gekomen is tot en met het afgelopen jaar toe: het heeft allemaal ontzettend veel impact op ons gehad. Mensen zeggen: denk je nu echt dat het wat uitmaakt dat ik geloof ? En eerlijk is eerlijk: wie van ons gelooft echt dat het gebed voor de wereld door God wordt gehoord? Dat Christus het Hoofd der kerk is, staat bij ons niet zo onder druk, maar wel dat Hij de Heer der wereld is.
Ik denk ook aan het materialisme. Dat alles op de kaart van de economie is gezet, heeft een gigantische uitwerking op onze geloofsbeleving en op onze levenspraktijk, veel meer dan we zelf in de gaten hebben. Het individualisme hangt er nauw mee samen. We zijn ontzettend voor onszelf gaan leven.
Wat moeten we als christenen met die ontwikkelingen? Ik ben geneigd naar Handelingen 2 te kijken: naar de vroege christelijke gemeente, die volhardde in de leer der apostelen en in de gemeenschap, in het breken van het brood en in de gebeden. Met de leer en het sacrament zijn we in onze traditie druk geweest. De gemeenschap en het gebed zien we minder horen we ook: wat is jullie gebedsleven kaal; wat hebben jullie weinig betrokkenheid op elkaar. Hoe zit het met gebed en gemeenschap? Dat moet ons wat zeggen.’

Welke taak ziet de IZB voor zichzelf ?
‘De betekenis van de IZB zal in de komende jaren toenemen. Ik merk dat missionaire vragen in toenemende mate op het bordje van gemeenten terechtkomen. Er is een tijd geweest dat de IZB bezig was met vragen waarvan een deel van het achterland wel eens dacht: zoekt deze bond niet te veel de marges op, loopt hij niet voor de troepen uit? Dat verandert. Gemeenten zien hoe de vragen waar de IZB al langer mee bezig was, snel binnenkomen in hun eigen werkelijkheid. Breed wordt om assistentie vanuit de IZB gevraagd.’

LEERSTOEL
‘Van betekenis voor onze organisatie is de leerstoel secularisatiestudies die wij samen met de GZB in Groningen ingesteld hebben, met de bedoeling om het verschijnsel secularisatie te onderzoeken. Ik ben erg blij met de aanstelling van dr. Herman Paul. Hij heeft al een aantal forse stellingen geponeerd, bijvoorbeeld dat secularisatie niet een feit maar een bril is. Misschien hebben we ons laten gijzelen door een bepaalde manier van kijken naar de werkelijkheid. Kijken we anders, dan komen andere dingen naar voren. Alleen al zo’n stelling dwingt tot nadenken. Opvallend is dat volgens het recente onderzoek van het SCP geloven in Nederland niet afneemt, maar dat de plaats van de kerk in hoog tempo verandert. De vragen die daarmee samenhangen, gaan ons niet voorbij.’

Welke theoloog of welke denker is u lief ?
‘Ik ben tijdens mijn studietijd en aan het begin van mijn predikantschap krachtig gegrepen door Kohlbrugge. Later kwam Calvijn terug. En zeker toen ik predikant in Den Haag was, ging ik de waarde van de Vroege Kerk ontdekken De laatste tien à vijftien jaar is, in confrontatie met de secularisatie, Bonhoeffer me lief geworden. Het is wel opvallend dat Bonhoeffer als luthers theoloog voor velen van ons in de gereformeerde traditie zo’n grote betekenis heeft. Blijkbaar hebben we die input hard nodig. Bonhoeffer heeft voorzien wat de secularisatie in West-Europa teweeg zou brengen. Hij zag dat daar geen menselijk kruid tegen gewassen zou zijn, dat ze als een springvloed over ons zou komen. Bonhoeffer leert me wat we voor alles nodig hebben: bidden, het goede doen en wachten op God. Dat is meer dan een vrome uitspraak: het heeft ingrijpende gevolgen voor de praktijk van ons geloof en kerk-zijn.’

MODERNE DEVOTIE
‘De laatste jaren is de beweging van de Moderne Devotie mij ook opnieuw nabij gekomen. Jaar in, jaar uit gebruikte ik Over de navolging van Christus van Thomas a Kempis voor mijn dagelijkse stille tijd. De tijd van de Moderne Devotie kende iets wat wij ook kennen: onrust in de samenleving, angst onder mensen, demonie, innerlijke uitholling van de kerk. De moderne devoten leefden op een heel eenvoudige manier in het voetspoor van Christus en zochten concreet in praktijk te brengen wat God van hen vroeg.
In het denken over de kerk heb ik veel gehad aan de uitspraak van de anglicaanse oudtestamenticus Christopher Wright: ‘Het is de opdracht voor de kerk om opnieuw te leren om His people, Zijn volk, te zijn.’ In het HIS leest hij: humility, integrity en simplicity: nederigheid, oprechtheid en eenvoud. Mijn opvolger wens ik toe wat in het logo van de IZB staat: passie voor missie. Daarin is niet alleen belangrijk dat je als persoon hartstocht voor de missionaire roeping van de gemeente hebt. Passie is het woord voor het lijden van Christus. Passie gaat voor missie uit. Het lijden, het kruis van Christus, staat in het middelpunt.’

TINEKE VAN DER WAAL

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen