Het evangelie uit de bocht?

De cultuur in ons land wordt wel getypeerd met de woorden: de afwezige God. Daarmee wordt bedoeld dat in onze tijd het christelijk geloof, dat in het Westen eeuwenlang zin heeft gegeven aan het leven van mensen, niet meer als zodanig functioneert. De mens is zelf in het middelpunt van alles komen staan en die mens moet zijn leven in deze wereld zèlf waarmaken. Ik herken het in de slogan van de regering Rutte: We moeten allemaal mee doen, en dat moeten we zèlf doen. Maar als je, door welke omstandigheden ook, niet in staat bent het zèlf te doen, kun je dan ergens op terugvallen als mens?

Verbanden
Immers ook de verbanden staan onder druk vandaag. Want de mens in het centrum, de mens die zijn eigen leven moet realiseren, slaat gemakkelijk door in egoïsme. Waartoe dit leidt wordt in de media scherp zichtbaar: als ik mijn leven moet realiseren dan moet de ander, die mij in de weg staat, uit de weg. Maar kom je daarmee er? Eenzaamheid neemt schreeuwend toe! De mens die het voor het zeggen heeft gekregen blijkt die vrijheid niet aan te kunnen. De mens in het centrum vraagt zich af: wie ben ik en waar hoor ik bij? Identiteitscrisis heet dat vandaag, GGZ-instellingen hebben het er druk mee. En wie daar niet terecht kan, zoekt een luisterend oor bij inloophuizen van de kerken.

In die ontmoeting blijkt vaak heel basaal dat geluk waar je blij en warm van wordt, niet te pakken is; dat krijg je niet door er zelf naar te jagen. Mensen blijken – vaak tot hun verrassing – iets van geluk te ervaren in de ontmoeting met de ander, een cadeau dat je toevalt. In onze inloophuizen komt doorgaans een ander publiek dan yuppen. Toch lees je ook van deze – geslaagde – mensen dat ze ergens de ander missen in hun leven.

Kennelijk hoort wezenlijk bij ons mensen dat leven is leven-in-gemeenschap. Maar het Boek dat ons daarop attent maakt is in de samenleving onbekend geworden. De christelijke kerk die dat voor zou moeten leven is in de marge geraakt en velen kennen die enkel nog als plek van schandalen. En God? De krant vertelde dat de hoofdrolspeler van de Passion verrast was door het feit dat er achter ‘Jezus’ meer zat dan alleen een krachtterm.

God ter sprake brengen
In die wereld met de mens in het centrum hebben EO en RKK voor de tweede keer geprobeerd met Pasen God en Jezus ter sprake te brengen. Of ze daarin geslaagd zijn moet iedere kijker maar zelf beoordelen. Maar laten we in ons oordeel wel betrekken dat de Passion niet werd uitgevoerd in de Laurenskerk maar op het plein bij de Erasmusbrug. In het kille klimaat van onze cultuur hebben ze geprobeerd het verhaal van Jezus van Goede Vrijdag en Pasen neer te zetten. Gewoon wat er gebeurd is destijds in Jeruzalem, zonder begrippen als zonde en genade, in een verpakking van moderne liedjes, het Bijbelverhaal te laten landen.

Of er niet meer bij komt kijken als God ter sprake wordt gebracht? Stellig wel, maar moet ik dat deze programmamakers kwalijk nemen? Als er meer duidelijk gemaakt moet worden dan zouden de mensen dat moeten doen die uit het hele land gekomen waren om dat kruis naar het plein te sjouwen. Aan sommigen van hen werd gevraagd waarop de hoop die in hen leeft gebaseerd was. Zij hadden de kans om zich te verantwoorden, naar 1 Petrus 3: 15.
Dat die verantwoording dikwijls bleef steken in ‘het kruis belangrijk vinden’ vond ik teleurstellend in de poging om God ter sprake te brengen.

Uw genade is mij genoeg
Naar mijn idee hebben we in de kerk allemaal nogal moeite om ons te verantwoorden over wat we diep in ons leven geloven; wanneer kun je beter zwijgen en wanneer is het moment om wel te spreken? Als mensen proberen God ter sprake te brengen als in de Passion is dat voor veel kerkmensen snel onder de maat. Hoe komt het dan dat diezelfde kerkmensen zich wel aangesproken voelen door een lied waarin ze flarden van Bijbelwoorden herkennen?
Opwekking 614 vertelt ook het verhaal van Jezus die loopt door Jeruzalem met een kruis op zijn rug en een doornenkroon. Maar gaat niet juist in het refrein van dit lied (uw genade is mij genoeg) het Evangelie uit de bocht? Ik heb het idee dat, net als in de hele cultuur, hier de mens in het centrum wordt gezet; vanuit die centrale positie beoordeelt de mens dat wat God aan genade geeft voor hem genoeg is.

Mijn genade is u genoeg
In het Evangelie in 2 Korinthe 12: 8 ervaar ik nogal weerhaken: een doorn in het vlees, een engel van satan; daar krijgt iemand een pak slaag en merkt dat zijn gebed anders wordt verhoord dan hij had gehoopt. Hier wordt het leven van Paulus getekend die nog telkens last heeft van de periode dat hij de gemeente van Christus vervolgde (Handelingen 26: 9-11), zo erg dat hij er duivelswerk in ziet. Om beter dienstbaar te kunnen zijn aan het werk van zijn Heer bidt hij – wel driemaal – of die stekel uit zijn leven weggenomen kan worden. Hij moet verwerken dat zijn gebed niet zo wordt verhoord als hij had gehoopt. Maar als Paulus moet verwerken dat God ‘nee’ zegt op zijn concrete gebed, ervaart hij tegelijk dat hijzelf niet wordt afgewezen door de Here God. ‘Je hebt niet meer dan mijn genade nodig, Paulus.’ Zijn concrete gebed wordt niet verhoord, met alle pijn die dat voor hem betekent, maar de Here God zegt zijn kind meer dan genoeg toe om zijn leven te kunnen leven in dienst van het Evangelie. Want genade geven is de manier waarop onze God met zijn kinderen omgaat.
Ik herinner me het woord ‘genade’ nog van de basisschool als we gestoeid of gevochten hadden. Soms won ik, maar soms ook niet en dan stopte de jongen die bovenop mij zat, met zijn knieën op mijn bovenarmen, pas als ik genade had gezegd. En met alle macht probeerde ik dat te voorkomen, want genade is dat je het niet kunt en dat je het niet verdient, dat je het verloren hebt en dat je moet leven van de gunst van een ander. Dat vond ik toen al lastig; hoe moeilijk moet dat vandaag wel niet zijn nu we leven in een wereld waar power de dienst uitmaakt en waar je wordt opgejut om voor jezelf op te komen! Genade is niet iets dat past bij de mens in het centrum. Het duurt nogal even voor je door hebt dat genade niet een streep zet door je mens-zijn, maar dat genade juist betekent de redding voor je leven als mens. Dat je met al je power het niet redt tenzij dat iemand je genadig is.

In het genoemde Opwekkingslied mis ik de spanning van het Evangelie dat haaks staat op het leven van mensen, ook van mensen die leven in een wereld van de afwezige God. Die God komt niet ter sprake als wij met ‘Uw genade is mij genoeg’ Hem een pluimpje geven voor wat Hij geeft. Ik hoop dat EO en RKK blijven proberen de Heer van dood en leven ter sprake te brengen voor mensen die Jezus alleen nog kennen als krachtterm. Ik hoop vooral dat de gemeente van de Heer van Goede Vrijdag en Pasen met persoonlijke getuigenissen leert antwoorden als hen gevraagd wordt naar de hoop van hun leven. Zodat duidelijk wordt dat wij mensen zijn aangelegd op contact met onze Here God en Schepper, en dat zijn genade kracht en moed en hoop geeft in de wereld van 2012.

Alle Broersma
Ds. A. Broersma is emerituspredikant en woont in Lelystad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen