Taverne: einde van het kerkendom is aanstaande

Wellicht kent iemand hem als pa­penhater. Welbewust betuigt hij in het openbaar zijn afkeer van het rooms-katholicisme. Daarbij schuwt hij geen gevaar. 

Taverne vertelt: „Ik heb eens een bijeenkomst in de Grote Kerk van Den Haag verstoord. Dat viel niet mee. Er waren 1500 Roomsen in die kerk. Die was aan de Jezuïeten ver­huurd voor een jubileum. Daar zou de mis bediend worden. Ik heb tegen de Hervormde Haagse predikanten ge­zegd, gaan jullie, anders ga ik! Want die zaak moest verstoord worden. Het is me gelukt en gegeven op de kansel te komen en ik heb tegen een boer ge­zegd, je blijft op de trede staan en je zorgt dat ze me er niet afhalen. Want dat zit me dwars als een geus. Ik ben een geus... Ik zei tegen een van mijn mensen, ja, een flinke boerenman, je zorgt dat ze me er met geweld niet af­halen. En ik ga erop". 

,,Ik ben begonnen met de kaarsen door de kerk te slingeren. Ik zei: die afgoderij hier in deze kerk, daar moe­ten we niets van hebben. Toen ben ik de kansel opgegaan. „De mis is een vervloekte afgoderij", zei ik. De hele kerk rees omhoog". 

„Stiekeme samenwerking via de oe­cumene was dat , met de Jezuïeten. Lelijke verraders, heb ik gezegd. Een van die predikanten in Den Haag zei later: ja, Taverne, je had eigenlijk gelijk.

Noach 

Wie kent ds. Taverne niet? Deze maand hoopt hij 75 jaar te worden. Hoe ziet hij zichzelf?

Ds. Taverne: „Hoe stond Noach? Uit de hele wereld kwamen ze kijken naar die man die op het land een schip aan het bousyen was. Wat bezielt die man toch? Van alle kanten kwamen ze vragen: man, wat doe je eigenlijk? Nu, zo sta ik u ook te woord! Ze zullen weten dat er een profeet in Nederland geweest is".

Hoeveel mensen komen er in uw Presbyteriaal Hervormde -gemeenschap?

Ds. Taverne: „Het is heel weinig. Er komt niets meer bij. Je kan zien dat het eind is gekomen over het Westen. Degenen die er zijn, zijn zeer trouw. Ze gaan de zaak waarom het gaat steeds meer inzien. Ik heb niets geen moeite met ze. Maar ja, als ik veertig mensen in de zaal heb is het bijzonder vol. Het is gebeurd. Ik heb in alle grote plaatsen van het land haast gesproken. Arnhem, Amsterdam, Utrecht, maand na maand. Dat is allemaal voorbij. Er bleef geen belangstelling meer over". Wie kent ds. Taverne niet? 

Taverne werd in 1903 in Den Haag geboren. De keus tussen school — als onderwijzer — of kantoor viel niet moeilijk. „Ik kan uitstekend met kinderen omgaan, maar niet aldoor. Dat ligt me niet. 

Ik moet grote mensen hebben". Bij het vloeken, de geldzucht van het loterijkantoor hield hij het niet lang uit. Via de drukkerij van het dagblad „De Nederlander" belandde hij op 18-jarige leeftijd bij de Twentse Bank. Daar werkte hij 26 jaar, maakte er de oorlogsjaren mee. Twee weken na zijn afscheid. in 1946, werd Taverne bevestigd in de Hervormde gemeente van Ten Boer (Gr.) als predikant.

Na avondstudie had hij eerst staatsexamen gymnasium gedaan. Via talrijke conflicten — „praktijkconflicten natuurlijk, ik ben nu eenmaal een radicaal en principieel man" — slaagde hij aan de universiteit voor het ene examen na het andere. ,,Ik ben nooit gezakt. Dat vind ik een schande om te zakken voor een examen". Totdat hij wél zakte.

Onder de werkorde

Maar dat moest, zegt Taverne. Anders had ik nooit predikant kunnen worden. Wat was het geval?

Ds. Taverne: ,,Bij mijn eerste proponentsexamen bestond 1816 nog. Ik ben een leerling van ds. Paauwe. Hij waarschuwde altijd: als je gaat studeren teken dan nooit de proponentsformule van 1816." (Daarmee waren de predikanten niet absoluut gebonden aan de Drie Formulieren van Enigheid, red. RD).

,,Bij mijn herexamen weigerde ik aanvankelijk. Ik was nog niet goed op de hoogte. Ledeboer heeti de reglementenbundel van de kansel gegooid. Paauwe heeft zijn ondertekening herroepen. Ik kon niet. Maar toen nam men het besluit een nieuwe kerkorde te ontwerpen. Toen heb ik toch getekend. Niet onder de kerkorde, maar onder de werkorde".

,,Ik liep door de Javastraat in Den Haag, waar het gebouw van de synode stond. Het bordje met ,,Synode der Hervormde Kerk" was eraf Toen kreeg ik in mijn hart: het bordje eraf, dus het is veranderd. Nu kan ik erin. Door dat gat ben ik in de Hervormde Kerk gekomen. Ik ben predikant geworden onder de werkorde. Die zei: .,We gaan een ,,ware" kerkorde maken. Daar kan je mee helpen. Zo kwam ik in de kerk".

,,In 1951 ging de nieuwe kerkorde in. Ik heb gezegd: dat ding schop ik weg, is vals. Ik heb de ruimte gekregen tot Hoogeveen, stond eerst nog te Minnertsga. Toen hebben ze me eruit gewerkt. Ze hebben 't artikel over de tucht op het leven over me toegepast, in plaats van over de leer. Terwijl ze misbruik maakten van de kerkgemeenschap die ik gevormd heb".

Kerkgemeenschap
Hervormingsdag 1952 vormde ds. Taverne zijn Presbyteriaal Hervormde Kerkgemeenschap. Die had niets te maken met mijn kerkelijk conflict, zegt Taverne. Dat was er immers nog niet! Het had alleen te maken met mijn reformatorisch oecumenische gang om de belijdenis te herstellen. Ik had maar één doel, zo vertelt Taverne ons.

Taverne wilde dus de belijdenis in ere herstellen. Als de belijdenis in ere hersteld is, zo redeneert hij, dan is de kerk hersteld. 

Hoe wilde u dat realiseren? 

,,Bond, heb ik gezegd tegen de Gereformeerde Bond: Bond, doe het anders. Vorm een Nationaal Covenant, zoals in Schotland". (Onder elkaar gesloten verdrag tot doorvoering van de reformatie tegenover het pausdom in 1638, red. RD) „Dat nationale verbond heeft zowel kerkelijke als politieke kanten. Dan sta je vanzelf alleen, tegenover het Sanhedrin als de discipelen. De Bond deed dat niet en nu hebben wij de Presbyteriaal Hervormde Kerkgemeenschap. Wij hebben de belofte dat we het winnen zullen. Wij zullen de zegen krijgen omdat we ons eenvoudig in het oude reformatorische spoor houden. De reformatie wordt voltooid. En dan komt het vrederijk, dat is eenvoudig de zondag van de wereld. Dan hoefje niet bij sekten en ketters terecht te komen. Neem alleen maar de boetprediker Van der Groe. Dat is de toekomst waarmee ik bezig ben en waar ik voortdurend op wijs. Het is gebeurd met het kerkendom." 

Dus u verwerpt de Hervormde Kerk? 

Neen. De kerk gaat in de brand. Maar zolang die er staat heb je haar nog te handhaven. Ds. Paauwe ging veel te ver. 23 jaar ben ik bij hem geweest. Toen heb ik met hem gebroken. Hij verwierp de kerk wel. Ik was bereid. Want de overwinning is aanstaande. Het duurt niet lang meer. Al dat geleuter over de toekomst... Calvijn? Wat zegt Calvijn? 'n Paradijsachtige toestand. Als eerst maar de anti-christ gevallen is. Als het pausdom maar weg is. Dan komt het vrederijk. 

U doelt bij Van der Groe op zijn catechismusverklaring? 

Ook! En op zijn Toetssteen. Maar ds. Paauwe erkende dat niet. Lees Calvijn op Hosea 2 verder maar eens na. Alleen, Augustinus heeft het bedorven. Dat heeft de Hervormers beïnvloed. Vrede op aarde! Dat is beloofd. Maar eerst de kerkstrijd, het zwaard, zie Math. 10:34. 

Augustinus leerde toch dat het vrederijk een begin maakte bij de regering van Constantijn? 

Later wel. Eerst was hij Chiliast. Ik bedoel geen pre-chiliasme, maar postchiliasme. De Schotten en de puriteinen leren ook allemaal het vrederijk. 

De Erskines ook? 

Die niet. Maar die zijn afgescheiden, hè, direct op het verkeerde spoor. Daarbij kreeg je het heilsegoïsme. Lees verder Bunyan, Owen en Knox maar eens na. En Ledeboer in zijn ,,Een ABC door een Abéling". 

Ik grijp even terug op iets anders. Uw kerkelijk standpunt is dat u Hervormd bent en van de Hervormde Kerk? 

Neen. Ik ben van de Kerk der Hervorming. Dat is de kerk van voor 1816, de invoering van de reglementen. En ik ben verder gegaan dan Paauwe, tot de Kerk van voor de revolutie en de scheiding van Kerk en staat. Want ik ben ook politiek werkzaam. Ik verwerp de grondwet, 'k Heb net weer een brief klaar voor de regering. Ik heb regelmatig contact met de wereldregeringen, ben regelmatig bezig ze op hun plaats te brengen. Ik baseer me op de Unie van Utrecht. Bij dat politiek bezig zijn hoort ook het verstoren van een bijeenkomst als die in de Grote Kerk van Den Haag. Of indertijd die bijeenkomst yan Protestants Nederland, waar dr. W. Aalders sprak. Dat werk gebeurt niet vanuit de kerkgemeenschap, maar vanuit mijn Reformatorisch Verbond. 

Het werk van het Reformatorisch Verbond zal uiteindelijk uitmonden in het vrederijk? En als u komt te overlijden nemen uw zoons het werk over? 

Wat betreft de eerste vraag: zover wil ik niet gaan. Het is alles een overgangsfase, Reformatorisch Verbond en kerkgemeenschap. En wat betreft de tweede vraag: ik verwacht dat ik leef totdat het zover is. Ik verwacht dat ik het einde van het kerkendom zie. Ik heb twee zoons. De ene is vrij evangelist in België. De andere dominee in IJsselmuiden. Ook een kleine gemeente. Wakker is daar geweest. Die heeft die gemeente bedorven. Mijn hele gezin is inderdaad in mijn spoor gegaan. 

Voelt u zich verwant met iemand ais Paisley? 

Inderdaad, wij steunen hem. Kerkgemeenschap kunnen wij niet met hem hebben, omdat hij een vrije kerk heeft. Maar ik laat hem rustig zijn gang gaan. Mijn dochter, als ze er komt, spreekt hem moed in. Ulster is het laatste bolwerk tegen het pausdom. 

Hoe voorziet u in uw levensonderhoud? 

Ik heb het makkelijker en rijker dan ooit. Een enkele keer heb ik een erflating. Daar hoef ik niet eens aan te komen. AOW neem ik niet. Maar er is altijd voldoende. Ik leef, zoals dat heet, op het zakje. 

Hebt u een kerkeraad?

Jazeker. Ik wil niets doen zonder een kerkeraad. Dat was de fout van ds. Paauwe. Maar er zijn weinig bekwame mannen. Wat onze kerkgemeenschap betreft: wie een televisie heeft valt erbuiten. Ik ben wel bij mensen geweest, dat ik zei: dat ding weg en je mag hem niet verkopen. Je mag wel een bijl geven, dan hak ik hem kapot. Want ik ben radicaal. En dan hebben we verder nog de Coöperatieve werkgemeenschap „Uitkomst". Die heeft tot doel de jeugd op te vangen bij conflicten met de vakorganisatie of het aannemen van werk. We hebben een stukje grond. We willen milieuzuiver eten en drinken, niet met allerlei gif. We zijn homeopathisch en willen niets van de atheïstische medische wereld weten. En we zijn tegen vaccinatie. Die circulaire aan de kerken heb ik ook gehad. Geadresseerd aan ons blad ,,Uitzicht". Niet aan de kerkgemeenschap. Die telt niet mee natuurlijk. Een circulaire van die vrouw Veder-Smit. Nou, ik ben heel anti-feministisch natuurlijk. Ik heb teruggeschreven dat ze niet ambtelijk bevoegd is om geestelijk onderwijs te geven. 

Rijdt u nog auto? 

Bent u nog van plan op het politieke vlak door te gaan? Ik rijd niet meer. Ik heb er geen moed meer voor en geen zin meer in. Ik ben zo diep in gedachten. Want er staat wat te wachten. Als de mensen wisten.... Als het niet nodig is ga ik op het politieke vlak niet actief door. Maar als het moet: vandaag nog.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen