Fundamenteel confronterende benadering nieuwe moraal

Dit is het eerste deel, waar gekozen werd voor een opzet in twee delen. Het nog niet verschenen tweede deel „Man en vrouw in Gods weg" beoogt een praktische uitwerking te zijn van het genoemde eerste deel. Het zal gaan over de voorbereiding op het huwelijk, huwelijksvreugde en huwelijksnood, gezinsvorming, de betekenis van de christelijke opvoeding, de plaats van ongehuwden en homofilie. Mevr. Hoek-van Kooten zal in dat tweede deel een werkzaam aandeel hebben. De twee delen kunnen dan dienen als uitgangspunt voor onder andere gesprekskringen en huwelijkscatechese. Daartoe is bij elk hoofdstuk een aantal gespreksvragen opgenomen.
In het verschenen eerste deel wordt in de hoofdstukken twee tot en met vijf een bijbelse bezinning op het man en vrouw zijn naar Gods beeld gegeven. In een eerste hoofdstuk, daaraanvoorafgaande, vindt een „Verkenning en positiebepaling" plaats, in hoofdstuk zes wordt de „Seksualiteit tussen verdringing en verzelfstandiging" aan de orde gesteld en in zijn laatste hoofdstuk gaat de schrijver bijbels in op enkele actuele vragen inzake relaties. Hij geeft daarbij ruim aandacht aan het toenemende probleem van „samenwonen", schrijft over de scheiding der geesten betreffende echtscheiding en sluit af met een enkel woord over homoseksualiteit.

Nieuwe moraal
Hoek kiest voor een fundamenteel confronterende benadering van de nieuwe moraal die alternatieve samenlevingsvormen op één lijn stelt met het huwelijk en waarin afstand wordt genomen van het bijbelse huwelijks- en gezinsleven. In de nieuwe moraal wordt geen ruimte gelaten voor de bijbelse gedachte dat de man het hoofd van de echtvereniging is, om de vrouw in liefde en op dienende wijze te leiden. De onontbindbaarheid van het huwelijk is prijsgegeven en een verzelfstandigde seksualiteit wordt in de hand gewerkt.
Op de toonhoogte van Johannes 8:1-11 wil de schrijver van zonde en van zondaren, van genade en van de Genadige spreken. In deze fundamentele confrontatie van een geseculariseerde cultuur, waarin moraal en levenspraktijk haaks staan op de wil van onze Schepper, wordt niet het afwerende vooropgesteld, maar het positieve intens en volhardend luisteren naar de Schriften. Dat betekent een blijvend spanningsveld en een gewedige uitdaging. Maar ook een vast vertrouwen dat het Woord van God telkens opnieuw licht over ons pad zal spreiden en een lamp voor onze voet zal blijken. Zo, aldus de schrijver, kunnen we een fundamentele confrontatie met de nieuwe moraal aan.

Man en vrouw
Man en vrouw worden ons beschreven „in de lichtkring van de schepping", geschapen naar Gods beeld. Het boeiende in dit hoofdstuk is de uitwerking van de scheppingsgegevens, in nauwe verbondenheid met wat Paulus erover gezegd heeft. Naar voren komt dat God geen tweeling schiep, maar de vrouw uit de man. Dit begin bepaalt het vervolg. Dit loopt niet uit op mannelijke superioriteit of de onderdrukking van de vrouw. Maar het stelt in het licht de onderscheiden plaats van man en vrouw.
Ik ben het eens met de stelling dat Galaten 3:28 niet op gespannen voet staat met de scheppingsorde van Genesis 1:27. Het gaat om een fundamentele eenheid in Christus, die blijvende verscheidenheid niet ontkent.
Man en vrouw werden echter overschaduwd door de zonde en vanuit de zondeval in Genesis 3 vallen er donkere schaduwen over de man-vrouw verhouding onder de volkeren, maar ook in Israël. De scheiding tussen mens en God heeft zich als een repeterende breuk voortgezet in de scheiding tussen mens en mens, man en vrouw, broeder en broeder. Liever wil ik het woord echtscheiding niet gebruiken met oog op Adam en Eva. Door de trouw des Heeren zijn ze, na de vervreemding, blijvend samen de weg gegaan.

Bijzonder lezenswaard zijn ook de hoofdstukken „Transparant tot op de verzoening" en „In het perspectief van de voltooiing". Aandacht wordt gegeven aan Efeze 5:21-33, waar verschillende bijbelse lijnen als in een brandpunt samenkomen. De man is blijvend het hoofd van het gezin. Rolverdeling heeft in het joodse denken niets te maken met rechtsongelijkheid. Aan de basis van dit denken ligt het idee van de uitverkiezing. In plaats van joods denken mag hier gerust bijbels denken staan.

In de kerk en de samenleving mogen gehuwden en ongehuwden elkaar in gelijkwaardigheid ontmoeten tot een wederkerige verrijking. De gehuwden moeten bedenken dat, hoe belangrijk het huwelijk ook is, dit toch tot deze bedeling behoort en als zodanig een tijdelijke aangelegenheid is.
Geslachtsgemeenschap mag niet losgemaakt worden van levens- en liefdesgemeenschap. De Bijbel spreekt op een polaire wijze in de spanning van terughoudendheid én openheid, van het zicht op seksualiteit als gave én als demonie, van het vermijden van overschatting én onderschatting.

Samenwonen
Vooral de actuele vraag inzake „samenwonen" wordt uitvoerig aan de orde gesteld, als een veelvoorkomende variatie in relaties. Moeilijke vragen betreffende belijdenis, avondmaal en kerkelijke inzegening worden niet ontweken. Op bijbelse grondlijnen wordt gewezen en hulplijnen voor een verantwoorde pastorale benadering worden getrokken. Het voorbehoud geeft aan, hoe moeilijk de zaak veelal ligt.
Ik hoop dat velen deze belangwekkende publikatie zelf ter hand nemen. Al vraagt lezing ervan de nodige inspanning, toch aanbevolen voor kringwerk en huwelijkscatechese. Om als man en vrouw - naar Gods beeld samen in Gods weg te gaan, vernieuwd door de wederbarende kracht van de Heilige Geest.

N.a.v. „Man en vrouw naar Gods beeld" een bijbelse bezinning door dr. J. Hoek; twaalfde deel in de Reformatie reeks Kok, Kampen 1984; 126 bladzijden, prijs ƒ 17,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen