Drents Müller-orgel in ere hersteld

Het orgel van Westerbork is een bijzonder orgel. Voor de restauratie werd altijd gezegd: „Een aardig instrument, uit ongeveer 1800". Daarmee was alles gezegd. Over de geschiedenis van het orgel was eigenlijk niets bekend.
Toen echter Klaas Bolt, in 1983 door orgelcommissie en kerkvoogdij als adviseur aangesteld, advies moest uitbrengen voor een eventuele restauratie, kwam aan het licht dat het orgel zeker ouder moest zijn dan 1800. Kas, pijpwerk en windlade gaven alle aanleiding om dat te denken.

Van Oeckelen
Nader onderzoek bracht het volgende aan het licht: Het orgel werd in 1862 aan Westerbork geleverd door de orgelmaker Van Oeckelen uit Harenermolen. Deze bouwde in 1861 een groot twèe-klaviers instrument voor de hervormde kerk van Beetgum in Friesland, waarbij volgens het contract het oude instrument moest worden ingenomen. Pas nu kwam aan het licht dat Van Oeckelen in Westerbork destijds het uit Beetgum afkomstige orgel heeft geplaatst. Dat betekent bovendien dat dit orgel uit de werkplaats komt van niemand minder dan Christiaan Muller.
De historische waarde van het orgel was daarmee onomstotelijk vastgesteld. Deze waarde zou overigens nog vergroot worden, want bij nadere bestudering bleek dat Muller destijds veel pijpwerk heeft gebruikt dat van veel oudere datum was. De aanvullingen die hij aanbracht, vertonen de karakteristieken van zijn hand. Er kwam kennelijk wel een nieuwe windlade en een ander front. Ongetwijfeld heeft Van Oeckelen destijds bij de overplaatsing enkele wijzigingen aangebracht.
In 1953 werkte Van Vulpen nog aan dit orgel, maar in 1983, toen een begin werd gemaakt met de kerkrestauratie, was het orgel in dermate desolate toestand, dat aan een algehele restauratie niet te ontkomen viel.

Restauratie
Orgelmaker De Graaf uit Leusden werd uitgezocht om de klus uit te voeren. Van meet af aan stond vast dat de volledige restauratie op authentieke wijze zou worden uitgevoerd. Deze is thans voltooid. We hebben door middel van een toelichting van Klaas Bolt, die het orgel uitvoerig op de hem kenmerkende wijze demonstreerde, een uitstekende indruk van dit orgel en zijn restauratie gekregen.
Het geheel straalt een zekere deftigheid uit, anderzijds klinkt het instrument wat afstandelijk. Het heeft een schitterend prestantenkoor en prachtige vulstemmen. De Roerfluit daarentegen klinkt wat oubollig, terwijl de Trompet, vooral in het hoge register, enigszins benepen klinkt. Dat neemt niet weg dat orgelmaker De Graaf zich hier heeft ontpopt als een kunstenaar die alle lof verdient voor de wijze waarop het historische orgel van Westerbork weer tot klinken werd gebracht. Aan het Drentse orgelbezit in het bijzonder en het Nederlandse orgelbezit in het algemeen is opnieuw een pareltje toegevoegd.

Dispositie
Praestant 8' discant dubbelkorig. Roerfluit 8', Octaaf 4', Roerquint 3' bas, Quintprestant 3' discant, Sexquialter discant, Mixtuur, Octaaf 2', Trompet 8' gehalveerd. Tremulant.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen