Vertellen over gewone mensen

Zijn boerderij in het Overijsselse Herxen zou het decor kunnen vormen van welke willekeurige streekroman dan ook. En niet alleen dat. Héél Herxen lijkt wel een enclave in ons verstedelijkte Nederland en zijn gestroomlijnde landbouw. Met zijn boerderijen en grienden ligt het te rusten tegen de Usseldijk. Daarachter zijn de uiterwaarden en glimt de rivier als een streep aan de horizon.

„Daar, aan de andere kant van de dijk, is het voor mij een andere wereld", meent Van Dorsten, waarmee hij aangeeft dat hij er bijzonder graag vertoeft. Naast de eenvoudige mensen en hun geloof over wie hij vertelt, neemt in al zijn boeken het land van Vecht en IJssel een grote plaats in.

Leven van alledag

Zijn nieuwste boek, "De rulle aarde", speelt zich af in zijn geboorteplaats Nieuwleusen. Tekenend is dat het boek opent met een ode aan deze Overijsselse gemeente. „Toch zouden mijn boeken zich overal kunnen afspelen", meent de schrijver, „maar dan moet ik er wel eerst zelf geweest zijn".

In zijn nieuwste boek heeft de schrijver ook zelf het beschreven tijdsgewricht meegemaakt, namelijk de periode rond en in de Tweede Wereldoorlog. In het boek zijn de ontwikkelingen op het platteland binnen dit tijdsbestek goed te volgen. Van brik tot auto zogezegd. Maar het is vooral het dagelijks leven van Gerrit Jan, Derkje en hun acht kinderen dat tot de verbeelding van de lezer gaat spreken. Zaken als de ramp in Borculo, de oorlogsdagen en de kwestie-Geelkerken vormen niet meer dan onderdelen van het decor, dat het boek doet wortelen in de tijd.

Met zijn eenvoudige, maar zeer levendige schrijftrant laat hij juist de hoofdpersonen zeer nabij komen in hun kleine belevenissen van elke dag, die gekleurd worden door het besef van de Almachtige, Die soms zo nabij is. Als Derkje ernstig ziek wordt, is dat besef haar tot grote steun. "De rulle aarde" is een vervolg op een eerdere roman van Van Dorsten, namelijk "Lied aan de Vecht". Beide boeken kunnen echter uitstekend afzonderlijk van elkaar gelezen worden.

Niet halfbakken

Al in 1960 schreef Van Dorsten zijn eerste roman, met als titel "In Staphorst groeit het geluk". Daarna lag zijn pen lange tijd werkeloos opgeborgen. Zijn drukke baan als zuivelconsulent en zijn kinderrijke gezin lieten geen ruimte meer voor een gestructureerd schrijversleven. „Schrijven kun je niet halfbakken doen. Je kunt wel zeggen: „Morgen heb ik een uurtje vrij, dan ga ik schrijven", maar dat heeft natuurlijk weinig zin. Zo kun je geen roman maken".

Die gelegenheid kwam pas weer toen Van Dorsten, nadat het bedrijf waar hij op dat moment werkte door een ander bedrijf was overgenomen, het arbeidsproces op 57-jarige leeftijd mocht verlaten. „Veel tijd om hierover na te denken had ik niet nodig. Inmiddels had ik hier dit boerderijtje gekocht met land en wat koeien, en dat is voor de ontspanning dan ook ideaal". Het betekende dat Van Dorsten vanaf dat moment ook produktief kon worden als schrijver. Hij ondervond wel, vanwege het feit dat hij zo lang niet meer met boeken aan de weg had getimmerd, dat de uitgevers bepaald niet voor hem in de rij stonden. „Uitgevers krijgen zoveel binnen. Laatst hoorde ik dat ze maar anderhalf procent uitgeven van dat wat wordt aangeboden". Uiteindelijk had de schrijver toch succes en wist hij bij een uitgever 'onder dak' te komen.

Studie

Van Dorsten bereidt zich tot in de finesses voor op zijn schrijfproces, wat betekent dat hij eerst zoveel mogelijk alle feiten verzamelt. Hij oriënteert zich, neemt zo nodig ter plaatse een kijkje, bestudeert de geschiedenis, leest bij voorbeeld kerkeraadsnotulen en niet in de laatste plaats zoekt hij modellen voor zijn personages. Voor de hoofdpersonen stonden veelal familieleden model. Voor Gerrit Jan en Derkje in "De rulle aarde" waren dat zijn eigen vader en moeder. „Ik heb het huis weten te vinden waarin mijn moeder is opgegroeid, ik heb er rondgelopen, ik ben binnen geweest en ik heb me in hun situatie proberen in te leven. Wanneer ik eenmaal aan het schrijven ga, moet ik niet meer gehinderd worden door gebrek aan kennis".

Opvallend is ook dat hij geloofshoudingen 'registreerde' en geen gebruik maakt van gekoesterde geloofswaarheden om daarmee te moraliseren. Hij laat de hoofdpersonen, aan wie ook wat het geloof betreft niets menselijks vreemd is, in hun waarde.

Herman de Man

De praktijk wijst uit dat de boeken van Van Dorsten over de hele breedte van het reformatorische erf gelezen worden en zelfs daarbuiten. Bovendien breidt zijn lezerspubliek zich nog elk jaar uit. Zelf heeft Van Dorsten ook zo zijn favoriete auteurs, onder wie Herman de Man. „Wanneer ik echter over een bepaald onderwerp wil gaan schrijven, lees ik daar geen enkele andere roman over. Dat zou mij alleen maar in verwarring brengen". Het stoort hem overigens dat bepaalde Nederlandse dagbladen, waarvan je het zou mogen verwachten, zo weinig aandacht besteden aan christelijke literatuur.

Inmiddels bestaan er ideeën voor een nieuw boek en wel een roman waarin een dominee centraal zal staan. „Daarbij moet ik wel verschillende plaatsen langs om informatie te verzamelen, want je weet: een dominee blijft meestal niet zijn hele leven op één plek". De toon waarop hij dit zegt, verraadt geen enkele spijt.

N.a.v. "De rulle aarde", door Johan van Dorsten; uitg. Van den Berg, Kampen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen