Een typische Amsterdams onderneming

In dit boek over de Amsterdamse trampreder Vinke & Co beschrijft H. J. A. Dessens, conservator van het Nederlands Scheepvaartmuseum te Amsterdam, de gehele geschiedenis van het bedrijf Daarnaast zijn de memoires opgenomen van twee generaties Vinke. De uitgebreide schepenlijst, die is samengesteld door scheepvaartpublicist G. J. van Dijk, beslaat de meeste pagina’s. Het boek is geïllustreerd met ruim 200 foto’s.

Geen rederij

Dit jaar was een belangrijk jaar voor Vinke. Op 9 mei 1996 verliet de heer G. Warnderink Vinke, in verband met verkoop, definitief zijn kantoor in het voormalige pand van Vinke & Co, gelegen aan de Ruyterkade 107 te Amsterdam. In 1993 was de firma Vinke & Co, na ruim 120 jaar zelfstandig te hebben bestaan, al verkocht aan het scheepvaartbedrijf Burger te Rotterdam. De eigen scheepvaartactiviteiten had Vinke al moe ten beëindigen in 1985. Het boek maakt er gewag van dat Vinke & Co strikt genomen geen rederij was. De firma bezat namelijk zelf geen schepen (uitgezonderd deelname in enkele zogenaamde partenrederijen van zeilschepen in de negentiende eeuw).

Van oorsprong was het bedrijf een winkel van levensmiddelen voor de scheepvaart die omstreeks 1804 werd opgezet. In 1860 richtte Albertus Vinke vanuit deze winkel in Amsterdam het cargadoorsbedrijf Vinke & Co op. Na 1897 voerde het bedrijf de directie over de nv Stoomvaartmaatschappij “Oostzee” (1897-1985), de nv Stoomboot Maatschappij “Hillegersberg” (19051968), de nv “Houtvaart” (1910-1972) en de Nederlandse Maatschappij voor de Walvisvaart (1946-1966).

Daarnaast hield het bedrijf zich bezig met scheepsbevrachtingen, agenturen, verzekeringen, reizen en scheepsmanagement en waren de firmanten consul voor diverse landen. Het bedrijf ontwikkelde zich in de jaren dertig tot een van de belangrijkste trampvaartrederijen in Nederland. Het bleef tot 1980 een typisch Amsterdams en traditioneel geleid rederij- en cargadoorsbedrijf. In 1985 werden alle rederijactiviteiten gestaakt en werden alle schepen verkocht.

Geschiedenis

Vinke & Co was dus een veelzijdig bedrijf, wat de beschrijving van de geschiedenis niet gemakkelijk maakte. Na een voorwoord komt in ongeveer 55 pagina’s de geschiedenis van de firma Vinke & Co aan de orde. De geschiedschrijving is verdeeld in vier hoofdstukken: I “De negentiende eeuw” (scheepsvictualiën en cargadoors: het begin van Vinke & Co); II “De periode 1897-1945” (oprichting van de stoomvaartmaatschappijen. Consolidatie, crisis en Tweede Wereldoorlog); III “De periode 1945-1985”; IV “Zwerven over de wereldzeeën”.

De schepenlijst, het tweede gedeelte van het boek, beslaat circa zeventig bladzijden. Over de schepen die of in beheer waren of waarover Vinke & Co het management of beheer voerde, zijn korte verhaaltjes opgenomen en indien beschikbaar een foto.

Vastgesteld wordt in het boek dat over de Nederlandse stoomtrampvaart nog weinig gepubliceerd is. De auteurs hopen dat dit boek meer licht kan werpen op de ontwikkeling van de Nederlandse trampvaart in de twintigste eeuw. De schrijvers stellen vast dat Vinke & Co een klassiek trampvaartbedrijf was. De trampvaart was een wereldomvattende tak van de scheepvaart waarvan de structuren gegroeid waren aan het einde van de negentiende eeuw en die tot na de Tweede Wereldoorlog in principe in vrijwel ongewijzigde vorm bleven voortbestaan.

Belangrijke rol

Door grootschalige ontwikkelingen zoals containerisatie, de opkomst van gespecialiseerd bulkvervoer en de sterke opkomst van de scheepvaart in landen buiten WestEuropa verdween dit oude vertrouwde beeld. Ook de Nederlandse scheepvaartwereld, zowel de klassieke tramp- en lijnvaart als de scheepsbouw, veranderde na de jaren zestig ingrijpend en Vinke & Co speelde als belangrijke tramprederjj bij deze opkomst, de bloei en de herstructurering -of neergang- van de Nederlandse maritieme sector een belangrijke rol.

Naast de lezenswaardige informatie over de oprichting, de participatie door Vinke en het reilen en zeilen van de maatschappijen, eveneens interessante gegevens over de familie Vinke.

Het blijkt namelijk dat Vinke & Co voortkwam uit een scheepsvictualiënwinkel aan de Geldersekade 8 te Amsterdam, die in ieder geval al in 1804 bestond en eigendom was van Jan Vinke. In 1837 werd de naam van deze zaak “Jgeleid door Jannes Vinke Jan Vinke) en door zijn zoheette.

De basis

De Vinkes waren oorsprostig uit Heemse, een gehucvan Hardenberg in de provsel. Gedurende de eerste denegentiende eeuw bleven den tussen de Amsterdamsijsselse Vinkes van betekenmatig werden neven van naar Amsterdam gehaald ote komen werken.

Rond 1840 kwam EgberVinke, een neef van Jannes afkomstig uit Heemse, de ken. Jannes en zijn jongerslaagden erin een succesvobouwen. Zij knoopten voorelaties aan met Noorse kaphun zeilschepen hout vervNoorwegen naar Amsteschip dat hout aanbracht, beide neefs met allerlei gkoffie, suiker en kaas beladbestemming Noorwegen. Ide basis gelegd voor het sde rederijen die Vinke & gaan leiden: de houtvaart navië en de Witte Zee.

Uit het boek, dat een goed druk maakt, prettig leest en voorzien is van vele illustraties, blijkt duidelijk de rol die Vinke & Co speelde in een belangrijke episode van de Nederlandse scheepvaart waarop velen, zeker zij die daarbij betrokken waren, met enige weemoed terugzien. Een plus is ook dat een stuk geschiedenis van de familie Vinke vastgelegd is.

N.a.v. “Vinke & Co 1860-1985” door H. J. A. Dessens en G. J. van Djjk; uitg. De Alk, Alkmaar, 1996; 136 pag.; ƒ 49,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen