Haast maken met de verzoening

„Er zijn zaken die voor ons minder goed kunnen uitpakken. Allereerst de nieuwe wapenwedloop met de introductie van chemische wapens en raketten, waartegen we ons moeilijk kunnen verweren. Ten tweede is het tijd om vrede te sluiten. Nu liggen alle kansen er. Als we te lang wachten en tijd verspillen, kan de hele politieke constellatie in ons nadeel omslaan. Na de Koude Oorlog bleef er één grote mogendheid over, maar er zijn nieuwe wereldmogendheden in opkomst, China bijvoorbeeld. En het tij in Rusland keert. Nog is het niet te laat. Maar als we te lang wachten, zal de haat weer de overhand krijgen”, zegt Peres.

Gevaarlijk

Het beleid van de huidige premier, Netanjahoe, noemt Peres dan ook ronduit gevaarlijk voor de vrede en de stabiliteit in het Midden-Oosten. „Je kunt vrede niet bereiken door de kosten te verlagen. Vrede heeft nu eenmaal zijn prijs, maar als je die niet wilt betalen, verlies je tijd en de gevolgen kunnen funest zijn. Ook de Palestijnen kunnen niet alles en iedereen controleren. Je kunt hen niet voor alles verantwoordelijk stellen”.

„Ik zou nooit veiligheid de voorwaarde tot vrede maken, want het is de vrede die veiligheid brengt. Als ik nog premier van Israël zou zijn, zou ik niet aarzelen de Oslo-akkoorden tot op de letter en op tijd uit te voeren. Ik zou serieuze onderhandelingen met Syrië beginnen en de basis scheppen voor een nieuwe economie in het Midden-Oosten en streven naar betere samenwerking tegen terreur en geweld. Als we niet hard aan de vrede gaan werken, komen er opnieuw negatieve energieën vrij en ziet de toekomst er donker uit”.

Jeruzalem

Maar over Jeruzalem, een van de grote twistpunten tussen Israël en de Palestijnen, wil Peres geen compromis sluiten.

„De heer Arafat moet begrijpen dat hij zijn eisen niet voor de volle honderd procent kan realiseren. Ik was eens met Arafat op een persconferentie en op een vraag of hij zijn wens om Jeruzalem uit te roepen tot hoofdstad van een toekomstige Palestijnse staat wel reëel was, antwoordde Arafat: „Hoezo? Heb ik niet het recht om te dromen?” Ik zei daarop: „Een droom kun je in je eentje hebben, maar voor een overeenkomst heb je twee partijen nodig”.

Sjimon Peres en Jitschak Rabin waren binnen de Arbeiderspartij jarenlang bittere rivalen, maar het besef dat Israël toe was aan vrede met de Palestijnen en Jordanië bracht de beide kemphanen tot elkaar. „Ik herinner me nog die massale vredesbijeenkomsten in Tel Aviv, de laatste uren van Rabins leven. Ik heb hem in geen vijftig jaar zo diep geroerd gezien. Het was de eerste keer dat hij me omhelsde, de eerste keer dat ik hem hoorde zingen. Heel lang hebben we niet goed met elkaar overweg gekund, maar in de laatste vier jaar van Rabins leven was dat anders. We werkten heel intensief samen, en hadden vaak besprekingen zonder dat iemand anders daarbij was”.

Niet verloren

Peres wordt algemeen gezien als de architect van het vredesproces, dat nu grotendeels in duigen lijkt te liggen. Maar niet alles is verloren, meent hij.

„Ik geloof dat de vrede met Jordanië standhoudt. Ook zie ik niet hoe de klok in Gaza, Jericho, Ramallah, Nabloes of Hebron kan worden teruggedraaid. Beide kanten zijn zich er nog steeds van bewust dat vrede, de economische aspecten daarvan inbegrepen, absoluut noodzakelijk is. Maar we moeten op de eenmaal ingeslagen weg doorgaan, anders kunnen er heel andere dingen gaan gebeuren”.

Wat ziet Sjimon Peres als het hoogtepunt in zijn vijftigjarige militaire en politieke loopbaan? „Mijn finest hour was het moment toen in Oslo de overeenkomst tussen Israël en de PLO kon worden getekend. Dat viel samen met mijn verjaardag. De Palestijnse vertegenwoordiger kwam naar me toe en zei: „Dit is ons verjaardagscadeau voor u!” Die overeenkomst was het grootste verjaarsgeschenk in mijn leven”.

Binnen de Arbeiderspartij woedde er eerder deze maand een hevig conflict over de opvolging van Sjimon Peres. Peres en zijn aanhang wilden zoveel mogelijk macht behouden, maar zijn belangrijkste rivaal, generaal Ehud Barak, eist nu alle macht voor zich op en zal op 3 juni formeel als opvolger van Sjimon Peres worden aangewezen. Peres zal zijn opvolger nauwlettend in de gaten houden.

Compliment

„Het gaat mij niet om een bepaalde rol in de Arbeiderspartij, maar om een rol in het vredesproces. Er zijn er velen binnen de partij die mijn standpunten daarover delen en ik zal ook in de toekomst van me laten horen. Als Ehud Barak de juiste politieke lijnen uitzet, zal ik hem prijzen. Doet hij dat niet, dan zal ik hem mijn kritiek niet besparen”.

Critici binnen en buiten de Arbeiderspartij zien Peres als een idealist, een dromer. „Ik vat die kritiek veeleer als een compliment op”, zegt Peres. „Ik heb al van mijn grote leermeester Ben Goerion geleerd dat de hoogste vorm van wijsheid en kracht een zuiver morele maatstaf is. We moeten altijd idealen blijven nastreven. Iedereen kan ervoor kiezen klein te blijven of net zo groot te zijn als het ideaal dat hij nastreeft. En ik wil graag aan een ideaal dienstbaar zijn, dat groter is dan een ieder van ons, mezelf inbegrepen”.

Sjimon Peres werd in 1923 in Polen geboren. Als jongen van elf vertrok hij in 1934 naar Palestina en na de stichting van de staat Israël werd hij Israëls belangrijkste defensiespecialist. Achttien jaar lang was hij naaste medewerker en vertrouweling van premier Ben Goerion, die in 1948 de staat Israël uitriep. Hij bekleedde voor de Arbeiderspartij diverse ministersposten, onder andere Defensie en Buitenlandse Zaken. Ook was hij enkele malen vice-premier. Tussen 1984 en 1986 was hij premier. Na de moord op premier Rabin in november 1995 werd hij opnieuw premier en bleef dat, totdat hij in mei 1996 de verkiezingen van Likoedleider Netanjahoe verloor. Op 3 juni zal het partijcongres van de Arbeiderspartij generaal Ehud Barak als nieuwe partijleider aanwijzen. Sjimon Peres wordt algemeen gezien als de architect van het vredesproces.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen