Studie zonder zak vol praktische tips

Per 1 juli verlaten beide docenten de kerkelijke opleiding in Utrecht. Dr. Noordegraaf omdat hij 65 wordt, dr. Van de Bank omdat hij gebruikmaakt van de vut-regeling. Sinds jaar en dag deelden ze samen een kamer in Transitorium II, dat tegenwoordig Willem C. van Unnikgebouw heet. Samen carpoolden ze van Ede naar de Uithof. Vanmiddag hielden zij hun 'afscheidscollege' en was er een receptie. Beide docenten gaven preekschetscollege.

Daarnaast doceerde dr. Noordegraaf sinds 1985 gemeenteopbouw en diaconaat. Dr. Van de Bank gaf sinds 1975 catechetiek en in later jaren kwam daar geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk bij. Vanaf 1975, totdat hij in 1981 de overstap naar de predikantsopleiding maakte, verzorgde hij de lerarenopleiding aan de theologische faculteit.

De theologiestudenten zijn veranderd. Daarover zijn beide docenten het eens. Dr. Van de Bank: "In mijn beginjaren was de sociale bewogenheid onder studenten groter". Dr. Noordegraaf: "De huidige student is kind van deze individualistische tijd. Toen ik begon, waren ze veel meer maatschappijkritisch bevlogen".

Bovendien signaleert hij dat de evangelische invloed sterk is toegenomen. "Niet alleen de reformatorische, maar ook de midden-orthodoxe studenten zijn evangelicaal beïnvloed". Op zich staat hij daar niet negatief tegenover. "Nu is evangelisch en evangelisch lang niet hetzelfde. Een deel van de evangelische beweging in Nederland is sterk gestempeld door de evangelicale tak uit de Anglicaanse Kerk in Engeland. Dat waardeer ik positief. Daar zitten voortreffelijke bijbelwetenschappers".

De docent ziet echter ook een schaduwzijde. "Ik zou een steviger verworteling willen in het klassiek gereformeerd belijden, met name waar het om de hervormd-gereformeerde studenten gaat. In het bijzonder ten aanzien van het kerkbegrip. Het kerkbesef is onder deze groep niet de sterkste factor. Vooral wat het institutionele betreft is het kerkbesef sterk gefocust op de plaatselijke gemeente".

Verder leeft veel meer dan voorheen, denkt dr. Noordegraaf, het bewustzijn dat de kerk mensen moet bereiken. "Er leeft een zeker missionair besef. Ze zijn de schaamte van 'de kerk doet het slecht' voorbij". "En het contact met de kerken in Oost-Europa", voegt collega Van de Bank eraan toe, "is vrij intensief".

Dr. Noordegraaf is allerminst pessimistisch over het peil van de jonge predikanten. Al vindt hij het tegelijkertijd hoogst belangrijk dat dominees in de pastorie blijven studeren. Dat ze in toenemende mate problemen hebben, geldt volgens hem niet specifiek voor de studenten die Utrecht aflevert. "Het komt door de mondigheid van de kerkleden en de samenleving". Dr. Van de Bank: "De vanzelfsprekendheid van het ambt neemt af. Er lopen bij ons wel heren rond die het moeilijk zullen vinden dat er inspraak is in de gemeente". Dr. Noordegraaf: "Dat ligt heel divers. Aan de ene kant is er de botsing tussen de hoge ambtsopvatting en een deel van de gemeente dat meepraat. In het midden van de kerk is het voor jonge predikanten moeilijk, omdat de kerkelijke structuur afbrokkelt. Er zijn bijna geen catechisanten meer. Er is veel moed, durf, visie en geloof nodig in de pastorie. Er zijn er die daar voortreffelijk in slagen".

Volgens dr. Van de Bank is de predikantsopleiding lang niet slecht. "We zouden alleen wat meer tijd moeten hebben voor de praktische vorming". Dr. Noordegraaf vindt de druk die studenten uitoefenen om meer praktijk in de opleiding te krijgen wel legitiem. "Maar je moet niet denken: Met een een zak vol praktische aanwijzingen redden we het wel. Dat is niet waar. Het gaat om een veel breder cultuurprobleem. Het is vooral belangrijk dat mensen kunnen communiceren en dat ze gevoel hebben voor de ontwikkelingen in de huidige tijd. In het achterwege laten van de theoretische reflectie zie ik niet veel brood. Je moet het vakwerk leren". Van de Bank: "Als je de praktijk maar niet uit het oog verliest. Al weet ik ook wel dat we geen seminarie zijn".

"Goed hervormd"

Een zorgelijke ontwikkeling vindt dr. Van de Bank het dat steeds meer docenten aan de theologische faculteit zelf geen predikant zijn geweest. "Het is voor de identificatie van de studenten juist belangrijk wie er lesgeven".

Dat hun opvolgers niet tot de Gereformeerde Bond behoren, wijst er volgens beide docenten niet op dat in Utrecht in het algemeen het hervormd-gereformeerde karakter vermindert. Dr. Noordegraaf: "Tegen die aanduiding heb ik me altijd al verzet. We zijn voor alles hervormd. Ik voel me van harte thuis in het klimaat van de Gereformeerde Bond, maar ik ben hervormd. Ik wil staan in de breedte van de kerk. Daar gedijt de gereformeerde theologie het beste. Als die wordt verengd tot partijdenken, dan gaat de kleine traditie overheersen", zegt dr. Noordegraaf, die zichzelf typeert als een open bonder. "Ik hoop op goede hervormde docenten en ik heb geen reden in dit opzicht aan onze opvolgers te twijfelen". Bovendien denkt hij dat je over een langere tijd naar benoemingen moet kijken. "Het komt op een andere manier wel weer een keer terug".

Dr. Noordegraaf spreekt in dit verband de hoop uit dat studenten bij de keuze van hun specialisatie niet vluchten in de kerkgeschiedenis. "We zitten verlegen om goede studenten die afstuderen in de praktische theologie. Ook de geloofspraktijk moeten we in het licht van de openbaring bestuderen".

Volgens hem moet men ook niet vergeten dat de Hervormde Kerk als volkskerk aan het voorbijgaan is. Het spreekt dus niet meer vanzelf dat de staatshoogleraren hervormd zijn. "En", voegt hij eraan toe, "het karakter van een opleiding wordt ook door studenten bepaald".

De docent is overigens voor de toekomst, als het aantal predikantsopleidingen in Samen-op-Wegverband moet zijn teruggebracht, niet gerust op het benoemingenbeleid. "Ik weet niet wat dat zal betekenen voor hervormd-gereformeerden. De identiteitsvragen zullen nog groter worden. In de Hervormde Kerk heerst een klimaat dat deze groep zijn plek en recht heeft. Maar de andere partijen kennen hun eigen cultuur".

Verantwoording

In het verleden moesten beide docenten zich voor een klein deel van de studenten wel eens verantwoorden. "Het boek komt uit een bepaalde hoek van de kerk", zei men dan. "Ik heb wel gezegd", vertelt dr. Noordegraaf, "dat dat met ieder boek zo is". Van de Bank: "Je moet niet doen alsof alleen de hervormd-gereformeerden een richting zijn en de rest gewoon hervormd is. Dat is niet fair". Hij heeft voor de studenten een goede raad: "Je moet jezelf zijn. Eerlijk tegenover de Heere God, jezelf en je medemens. Je moet kritisch zijn ten opzichte van jezelf en de traditie. Maar je hoeft je daar geen ogenblik voor te schamen".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen