Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Allah en zijn verborgen persoon

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Allah en zijn verborgen persoon

Rentier en Slomp in discussie over een christelijk en een islamitisch godsbeeld

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Is Allah dezelfde God als die van het christendom? Komt de onbekende, verre god van de moslim soms naderbij door de openbaring in Christus? Of is Allah, zoals sommige theologen ook zeggen, gewoon een afgod, of zelfs een demon? Drs. C. W. Rentier van de stichting Evangelie en Moslims spreekt van een totaal ander godsbeeld van moslims en christenen, maar vindt het niet juist om te spreken van twee verschillende goden. Dr. J. Slomp, gereformeerd emeritus predikant en lange tijd vrijgesteld voor de ontmoeting met moslims, denkt graag inclusief. "Dat we tot dezelfde God bidden, daarover had ik veertig jaar geleden nog aarzeling. Maar dat is nu voor mij wel duidelijk."

Is Allah dezelfde god als de God van het christendom? De vraag is minder eenvoudig dan ze lijkt, zegt Rentier. "De vraag deugt eigenlijk niet.

Zo'n vraag is verwarrend." Het Arabische woord Allah is voor hem godsdiensthistorisch en filologisch een aanduiding die bij Arabischsprekende Joden en christenen in gebruik was om het hoogste wezen aan te duiden.

Rentier: "Als samentrekking betekent Allah "de-god" en is als zodanig verwant met het Hebreeuwse El of Elohim. De term Allah is geen naam, maar een begrip. Wij christenen gebruiken deze term ook, maar zeggen dat we deze God in Christus leren kennen. Moslims spreken ook over de Schepper van hemel en aarde, maar wat de koran daarover zegt, is niet hetzelfde als wat de Bijbel daarover zegt. Wij mogen God dienen zoals Hij Zich aan ons openbaart. En dat is door Christus."

Openbaring

Ds. Slomp: "God is alleen te kennen door Zijn openbaring aan ons. De Joden zeggen dat dit door de tenach gebeurt; christenen zeggen dat dit door Jezus Christus gebeurt. Maar we mogen niet zeggen dat God Zich alléén door Jezus Christus uitspreekt. Er zijn veel overlappingen tussen islam en het christendom, ook in het godsbegrip. Samuel Zwemer, de bekende zendeling onder moslims, heeft gezegd dat er in de koran wel meer dan negentig mooie namen voor god te vinden zijn en hoogstens één of twee waar je als christen niet zo gelukkig mee bent. In de islam wordt gesproken van god de vergevende, de barmhartige, de vriendelijke, de vergevende, enzovoorts. Zwemer had er zelfs geen moeite mee met een moslim het gebed mee te bidden, al voegde hij er heel zachtjes voor zichzelf aan toe: in Jezus' naam."

Rentier: "Toch geven christenen aan het Schepperzijn van hemel en aarde een heel andere betekenis, ook aan bijvoorbeeld de betekenis van vergeving. De belangrijke vraag is: Wie zeggen de moslims dat god is en hoe heeft hij zich geopenbaard? Daarin zie ik een radicaal verschil met het Evangelie."

Ds. Slomp: "Dat woord radicaal zou je voor mij rustig kunnen weglaten."

Rentier: "Nee, het gaat letterlijk om de radix, de wortel van het Evangelie. Wat voor moslims bijzaken zijn, beschouwen christenen als de kern, namelijk dat Jezus mens is geworden. Dat is een kern in het wezen van God."

Ds. Slomp: "Maar kun jij dan wel met een moslim bidden?"

Rentier: "Ik bid vaak met moslims, maar niet bijvoorbeeld in de vorm van een interreligieuze gebedsdienst. Daar gaat toch de suggestie van uit dat er een gezamenlijk verstaan van God is. En die is er niet."

Missionair

Ds. Slomp: "Maar hoe zit het dan met de overlapping van Bijbel en koran? We moeten van het algemene naar het bijzondere toe; dat getuigt van een missionaire houding. In het centrum van Jodendom, islam en christendom staat God, Die een God der Joden en óók der heidenen is. De Schepper God heeft de wereld niet op haar beloop gelaten, en is in Christus met een geweldige interventie gekomen, waarin ook moslims delen. De drie godsdiensten hebben drie verschillende visies op God, en het is niet aan mij die op te lossen. Alledrie de godsdiensten beroepen zich op dezelfde God, en dat moet ik laten staan. Op artikel 1 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis kan elke moslim ja zeggen, maar het wordt voor hem wel een probleem als het gaat om artikel 9 en 10. Maar desondanks ben ik blij dat moslims, Joden en christenen toch in dezelfde traditie staan."

Rentier: "Ik vind het te aanmatigend om te zeggen dat de religies gelijk waarden vertegenwoordigen. De drie religies zeggen toch essentieel verschillende dingen. Als de islam zegt dat Jezus niet gekruisigd is, is dat onmogelijk te accepteren. De kruisiging is in het christelijk geloof letterlijk cruciaal. Er is op dit punt sprake van een essentieel conflict."

Ds. Slomp: "Maar we hebben toch zo veel gemeenschappelijks? De paus heeft in Assisi gezegd dat we niet mét moslims moeten bidden, maar náást elkaar moeten bidden. Laten we dat dan ook in praktijk brengen. Het is zelfs de hoogste tijd dat we dit weer gaan doen. Als het over het eigene van het christendom gaat, ben ik orthodox en denk ik anselmiaans over de verzoening. Hoe meer ik met moslims spreek, des te orthodoxer ik me christen voel. Maar, ik wil wel zover mogelijk gaan om het gemeenschappelijke vast te houden. Ik heb nooit een ex-moslim horen zeggen dat hij nu een andere God ging dienen. Ze zeiden wel allemaal dat God Zich voor hen heeft geopenbaard in Zijn Zoon. Dát was voor hen de onthulling. Ik kan de islam dan ook niet zien als een afvallige godsdienst."

Gesprek

Rentier vindt het van belang om in het onderling gesprek door te vragen naar wat bindt en wat onderscheidt. "Dat getuigt ook van respect. Als je bijvoorbaat al zegt dat alles hetzelfde is, betekent dat dat je niet werkelijk in de ander geïnteresseerd bent. We moeten elkaar tot op het bot bevragen wat we nu werkelijk geloven. Dat gesprek moet ook getuigend zijn. De prediking van Jezus was ook confronterend, Zijn oproep tot bekering was essentieel. Maar we mogen niet zeggen dat de god die moslims niet volledig kunnen verstaan, een andere god is. Dan zou die god een afgod zijn. Dat geeft grote misverstanden in de ontmoeting met moslims. Wel moeten we voortdurend zeggen wie Hij is en hoe wij Hem kennen."

Ds. Slomp: "Ik denk dat wij beiden heel dicht bij elkaar staan. Maar u heeft meer behoefte om de moslim bekend te maken met datgene waar het in het Evangelie om gaat. Dan zeg ik: Laat de moslim dat zelf maar ontdekken."

Rentier: "Natuurlijk moet hij dat zelf ontdekken, maar er zit ook iets kritisch in het Evangelie zelf. Jezus heeft Zelf die boodschap in het Nieuwe Testament laten horen. Die kritiek laat ik staan."

Ds. Slomp: "Is het niet zo dat de stichting Evangelie en Moslims zozeer gemotiveerd is door de vraag van de bekering, door de confrontatie met Jezus Christus, omdat jullie denken dat moslims verloren gaan?"

Rentier: "Als stichting hebben we uitgesproken dat de scheidslijnen van het wel of niet verloren gaan niet langs de uiterlijke lijnen van de godsdiensten lopen, in de zin dat iedere moslim en christen respectievelijk verloren zal gaan en behouden zal worden. Ik geloof dat er geen behoud is buiten Jezus Christus. Dat is een opvatting die ook het Nieuwe Testament verkondigt. Maar aan de andere kant geldt ook dat we het oordeel over degenen die God niet gekend hebben of die een vertekend beeld van Hem hebben, aan Hem moeten overlaten. Voor dat vertekende beeld waren we als christenen soms medeverantwoordelijk. Het oordeel ligt bij God, Die de mensen oordeelt naar wat ze van Hem hebben geweten. Dat belet mij natuurlijk niet om duidelijk de boodschap van behoud en bekering naar voren te brengen."

Relatie

Ds. Slomp: "Het gaat mij meer om een goede relatie te krijgen met de 800.000 moslims in Nederland. De tien moslims die christen willen worden, doen dat vanzelf wel. Wat voor mij overtuigend is, is dat als ik de koran lees, ik dezelfde god tegenkom als in de Bijbel."

Rentier: "Daar ben ik het niet mee eens. Als ik de koran lees, mis ik te veel kenmerken die mij vanuit het Evangelie zo dierbaar zijn. Ook de koran spreekt bijvoorbeeld over barmhartigheid, maar in de Bijbel krijgt die wel een heel andere inhoud."

Wat doet u beiden met de opvattingen van K. H. Miskotte en Hanna Kohlbrugge, die Allah respectievelijk als een afgod en een fatum beschouwen?

Ds. Slomp: "Het is des te erger als iemand met een gezag als Miskotte dit zegt. Hij staat daarin overigens niet alleen. Karl Barth sprak van het "fanatische Geschrei" van Mohammed. Dat van het fatum is gewoon niet waar. De islam is één protest tegen het fatalisme, maar het godsbegrip is in de theologische traditie wel fatalistisch geduid. Dat moeten we van de islam afkrabben en dan weer terugkeren tot de oorspronkelijke boodschap van de koran."

Rentier: "Ik ben het met Hanna Kohlbrugge oneens als ze de islam beschrijft als een antichristelijke godsdienst. Ze heeft daarmee geen oog gehad voor de historische achtergrond van de islam. De islam is geen bewuste vervalsing van het christendom, noch een demonisering ervan, maar is mede ontstaan door misverstanden die christenen zelf hebben opgeworpen. Ik vind Kohlbrugge veel te ver gaan als zij zegt dat in de islam de persoon van de satan aanbeden wordt. Zij zegt dat wanneer er over Allah gesproken wordt, het dan over de satan gaat."

Maar dan blijft die andere stelling van Kohlbrugge nog overeind: de onbewogen Allah tegenover de bewogen Christus.

Rentier: "Dat klopt ook niet met het beeld dat de moslim van Allah heeft. De god van de islam is wel opgesloten in de transcendentie. Je zou kunnen spreken van de eenzaamheid van god. Hij is niet in staat met de schepping om te gaan, maar ook een moslim kan iets van genade ervaren. En omgekeerd hebben christenen soms hun mond vol over genade, terwijl ze nauwelijks weten wat het inhoudt. Ook zeg ik richting christenen: Beseffen we wel het grote wonder dat de Schepper van hemel en aarde Onzer één is geworden? Is dit zo vanzelfsprekend geworden dat we de verhevenheid van God niet meer beseffen? Ik denk dat Hanna Kohlbrugges verblijf in Iran negatieve ervaringen heeft opgeleverd, wat geleid heeft tot verbittering."

Dr. ir. J. van der Graaf heeft onlangs opgemerkt dat wie beweert dat Allah niet dezelfde god is als de God van het christendom, steeds meer een eenling wordt. Klopt dat?

Rentier: "Het wordt steeds minder gemakkelijk dit te zeggen nu moslims onder ons wonen. We worden gedwongen om duidelijk te zijn, maar ook meer nuances aan te brengen. Wanneer we tegen moslims zeggen dat zij niet dezelfde God dienen, dan is dat desastreus in de ontmoeting met hen. Als moslims tot geloof komen, zeggen ze dat ze eerst de Schepper van hemel en aarde gediend hebben, maar dat zij nu weten dat Hij in Christus naderbij gekomen is. Maar ze hebben vroeger geen afgodsbeeld gediend."

Deze discussie wordt morgen en zaterdag voortgezet in gesprekken met prof. dr. J. A. B. Jongeneel en dr. ir. J. van der Graaf.

Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorisch Dagblad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 november 2001

Reformatorisch Dagblad | 25 Pagina's

Allah en zijn verborgen persoon

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 november 2001

Reformatorisch Dagblad | 25 Pagina's