Fluisterend door de stad

Meer dan 75 procent minder luchtvervuiling, een geluidsreductie van 78 naar 58 decibel, 60 procent zuiniger in verbruik en een besparing van 20.000 liter diesel per bus per jaar. Met grote letters staan de voordelen van The Whisper op de achterruit. Tijdens de vorige week dinsdag gehouden presentatie van de "meest zuinige, stille en schone stadsbus", is het enthousiasme niet van de lucht. "Dit project heeft veel kans van slagen, omdat het zo eenvoudig toe te passen is", zegt projectleider R. Roukema. "The Whisper heeft meer kans dan de aardgasbus in Leeuwarden en de waterstofbus in Amsterdam. Het grappige is bovendien dat dit project minder heeft gekost. Slechts 800.000 euro, terwijl de waterstofbus in Amsterdam 10 miljoen euro kostte."

De officiële naam luidt "wielnaafaangedreven bus". Het geheim van het bijzonder stille voertuig zit-em dan ook in de wat grotere achterwielen. Uitvinder is Arjan Heinen, directeur van het Apeldoornse bedrijf e-Traction. Revolutionair is zijn uitvinding niet, want hij past een oude techniek op een nieuwe manier toe.

The Wheel, zoals het product heet, is eigenlijk niets meer dan een binnenstebuiten gedraaide elektromotor. Een normale elektromotor is een cilinder met daarin een as die ronddraait, te vergelijken met een fietsdynamo. In de buitenwand van de cilinder -de stator- stroomt razendsnel een elektrische stroom. Deze wekt een magnetisch veld op. Aan de as zitten magneten die aangetrokken worden door het magnetisch veld. Hierdoor gaat de as -ook wel rotor genoemd- draaien.

Bij The Wheel werkt het precies andersom. De magneten zitten niet meer binnen in de stator, maar draaien daarbuiten. De stator zelf zit vast aan het voertuig. De elektrische stroom draait net als bij de traditionele elektromotor rond in de cilinderwand, maar de magneten zitten nu in de ring die buiten om de cilinder draait. Dit is dus de rotor. Heinen bedacht dat deze rotor gelijk staat aan een velg van een auto. Een band erom en hup, het wiel is opnieuw uitgevonden.

Ging het eerst om een velg met een doorsnee van 70 centimeter, nu is dat teruggebracht naar 50. Onder het prototype dat bij de presentatie aanwezig was, zitten nog wel de hele grote wielen. Een ander exemplaar is al wel voorzien van kleinere motoren, de zogeheten SM-500-motoren (zie inzet foto).

Dynamo

Stadsbussen accelereren veelvuldig en moeten even zo vaak afremmen. Heinen benutte het feit dat een elektromotor als dynamo fungeert op het moment dat deze andersom draait. Bij het afremmen -bij elektromotoren gebeurt dit voornamelijk op de motor- kan daarom energie teruggewonnen worden. Heinen: "Als de bus afremt, stroomt ongeveer 70 procent van de gebruikte energie terug. Dit loopt via een apparaat dat stroom kan transporteren naar accu's. In de bus zit een pakket accu's dat de energie levert voor de motoren. Juist het remproces dat stroom teruglevert, maakt The Whisper zo zuinig."

Naast het accupakket heeft de bus een dieselgenerator om de elektromotoren te hulp te komen als dat nodig is. Tijdens een proefrit met The Whisper blijkt dit geen overbodige luxe. Al na een paar minuten slaat de generator aan, wat gepaard gaat met trillingen en een monotoon gebrom achter in het voertuig. Volgens Heinen zijn dat kinderziekten die nog verholpen moeten worden. "Omdat het om een prototype gaat, hebben we nog niet alles perfect kunnen isoleren."

Overbrenging

De wielnaafmotoren zijn veel minder sterk dan de traditionele dieselmotoren. Normaal wordt een bus voortbewogen door een 185 pk sterke 6-litermotor, The Whisper moet genoegen nemen met 65 pk van een 1,5-liter grote Mitsubishi-motor. "Het voordeel is dat deze krachtbron veel zuiniger en schoner is", aldus projectleider R. Roukema tijdens de presentatie. "De accu's worden 's nachts geladen met groene stroom, terwijl de dieselgenerator alleen maar stationair hoeft te draaien als dat nodig is. Normaal rijdt een bus ongeveer 2 kilometer op 1 liter diesel, The Whisper rijdt met dezelfde liter nu al 6,25 kilometer."

Hoewel de stadsbus het met minder pk's moet doen, is er niet veel verschil in kracht. Dit komt omdat er een flink aantal onderdelen van een gewone bus geschrapt is. Omdat de motor in het wiel zit, is er geen overbrenging nodig tussen de krachtbron en de bewegende delen. Heinen: "We konden de aandrijfas, het differentieel, de tussenas, de versnellingsbak en de koppelingsplaten weglaten. Dat scheelt heel veel gewicht, wat ten goede komt aan de motorprestaties."

Het project wordt onder meer gesteund door de gemeente Apeldoorn. Wethouder Van Beckhoven is erg blij dat de gemeente besloot mee te doen. "Moet je horen hoe heerlijk stil die bus is", zegt hij, terwijl The Whisper langsrijdt. "Dat is toch prachtig? Al die mensen die langs drukbereden straten wonen, hebben straks geen last meer van die herrie. Daarnaast zijn ze van die vieze dieseldampen af. We zijn in gesprek met de plaatselijke vervoerder -BBA- om alle bussen uit te rusten met dit systeem. Want dat is het mooie eraan: niet alleen nieuwe, ook oude bussen kunnen redelijk gemakkelijk omgebouwd worden tot wielnaafaangedreven voert uigen. En dan kunnen we pas echt winst gaan boeken."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen