Verontrust en verontwaardigd

De vrij hervormde gemeente die ds. Oussoren dient, is min of meer een kudde in de verstrooiing. 's Zondags komen de ruim 250 leden tweemaal bijeen en vullen zij -tot de laatste stoel toe- de ruimte van een voormalig schoolgebouw in Grafhorst. Zij vinden bij elkaar beschutting in een tijd van koud liberalisme en radicale islam - zaken waarvoor de voorganger keer op keer waarschuwt.

Eenzame post?

"Zeer eenzaam. Voor de gemeente, die als een wagon op een zijspoor staat, en voor mijzelf. Ik zeg erbij dat de situatie mij tegelijkertijd uitnemende gelegenheden biedt me te verdiepen in wat er aan de hand is in land, volk en kerk."

Wat doet eenzaamheid met u?

"Voor mij is het staan op de plaats waar ik sta een zaak van het geweten. God roept me ertoe. Ik zie het als een van de grootste verzoekingen om er onderuit te gaan. Wij zijn carrièrejagers, gelukzoekers - ik ook. Maar als we onze eigen verlangens navolgen, verliezen we Gods zegen.

Eenzaamheid is niet de zwaarste last. Ik zou ook terneergedrukt zijn wanneer ik in een groter gezelschap van gelijkgezinden zou letten op de toestand van land en volk. Dat komt door het misverstaan van het Woord, de hoogmoed, de stille gerustheid en de zatheid van brood die er allerwegen is."

Beschouwt u zich als een mus op het kerkelijke dak?

"Ik ben geen paauweaan. Ik voel me bovendien uitermate verbonden met de volle breedte van volk en kerk."

Ds. Oussoren werd in 1986 predikant van de vrij hervormde gemeente van IJsselmuiden-Grafhorst. De gemeente was in 1931 ontstaan, nadat de toenmalige predikant door het hervormd kerkbestuur werd ontslagen; eerbiediging van de zondagsrust was in het spel.

De predikant uit IJsselmuiden staat bekend om zijn radicale kijk op kerk en staat. Regelmatig maakt hij zijn standpunten kenbaar op het digitale web van een groep conservatieven die binnenkort een eigen opinieblad uitge ven, Bitter Lemon. Ds. Oussoren is een van de redacteuren, naast onder anderen dr. Bart Jan Spruyt.

Zijn taal is niet eenvoudig, beseft ds. Oussoren. Ze heeft een hoog filosofisch gehalte en doet hier en daar archaïsch aan. "Roept u mij maar tot de orde", stelt hij tijdens het gesprek regelmatig vriendelijk voor. De predikant schuwt boude uitspraken niet. Als de naam van Augustinus valt, zegt hij: "Zijn boek over de "Stad Gods" was een fout boek. Daarin heeft hij de kerk helemaal vergeestelijkt en is hij de aardse component uit het oog verloren." Met de SGP is hij snel klaar. Zonder blikken en blozen zegt hij: "Het werk van deze partij staat onder de stolp van verlichte tolerantie."

Hoe zou u uw theologische ligging willen typeren?

"Hoe kan ik dat het beste doen? Ik ben een trinitarisch prediker, iemand die het werk van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest centraal stelt. Ook leg ik grote nadruk op het vleesgeworden Woord, de onveranderlijkheid van het dogma, de rechten van God, de ordeningen in de schepping, de voorgeschreven wetten die altijd hebben bestaan, die als het ware in de schepping zijn ingeënt. De verhouding tussen man en vrouw bijvoorbeeld is niet iets waarover we kunnen discussiëren, nee, God heeft in de schepping aangegeven hoe Hij daarover van eeuwigheid heeft gedacht."

U heeft in het verleden omgang gehad met ds. G. Taverne sr., een omstreden predikant die zichzelf graag als opvolger van de bekende ds. J. P. Paauwe naar voren schoof. Hoe is uw mening over hem?

"Ds. Paauwe heeft ds. Taverne hard behandeld. Misschien komt het daardoor dat ds. Taverne op zijn beurt anderen ook hard heeft behandeld."

Ds. Taverne zag zichzelf als laatste ziener.

"Het is nog erger. Hij zag zichzelf als leider van de herstelde kerk. Hij zei: "Jongens, alles is in verval, houd je maar aan mij vast." Alsof het verbond met land en volk had afgedaan."

Heeft u afstand van hem genomen?

"Hij heeft afstand van mij genomen. Vanaf het moment dat ik hem duidelijk maakte dat ik het oneens was met zijn visie dat het met de kerk in Nederland was afgelopen, heeft hij mij volledig genegeerd."

Verenging van visie, verabsolutering van het eigene - is dat ook niet een gevaar dat u en uw gemeente bedreigt?

"Er zijn zeker valkuilen, maar die zijn er ook als collega-predikanten samenklitten zonder dat zij een inhoudelijk gesprek voeren. Ik zie verenging ook elders. Maar misschien klinkt het hoogmoedig als ik dat zeg?"

Wie op zichzelf staat, heeft niemand die hem kan corrigeren. Hoe voorkomt u zelfgenoegzaamheid?

"Door in de volle breedte een inhoudelijk gesprek te voeren. Ik ga dat niet uit de weg, maar zoek het op, overal waar ik kom. Zo heb ik afgelopen zomer nog in Duitsland uitvoerig gesproken met Grieks-orthodoxe geestelijken over orthodoxie en de waarheid achter de waarheid."

"Overigens heb ik waardering voor kracht en moed in het zelfgetuigenis. Paulus zegt: "Ik heb meer gewerkt dan anderen." We moeten oppassen voor een onechte ootmoedcultuur waarbij ieders mening ertoe doet. Onze opvattingen moeten worden gevoegd naar wat God ons voorschrijft. Bezinning op nieuwe waarden en normen is niet nodig. God reikt ze ons aan."

Uw gemeente staat al lange tijd op zichzelf. Waarom sluit zij zich niet bij een kerkverband aan?

"Kerkverbanden bestaan niet. Er is maar één kerk: het volk van Nederland. Wij zijn een gekerstende natie waarmee God in het verleden een verbond heeft gesloten. Dat verbond geldt tot op de dag van vandaag, ongeacht of mensen daarvoor buigen of niet."

Tot 2004 beschouwde uw gemeente zichzelf als een gemeente die op de stoep stond van de Nederlandse Hervormde Kerk. Waar staat u nu?

"Wij staan waar wij altijd stonden, bij de kerk die tegenwoordig wordt aangeduid als Hersteld Hervormde Kerk. Ik heb nog steeds onoverkomelijke bezwaren tegen de kerkorde van 1951, omdat die in mijn ogen een liberaal karakter heeft. Maar ik heb er vertrouwen in dat te zijner tijd de weg wordt gebaand om er predikant te worden."

Hebben de overige kerken voor u afgedaan?

"Nee, ik zie ze als brokstukken en resten van de oorspronkelijke kerk van de Reformatie. Zij maken in wezen deel uit van de ene ecclesia."

Hoe waardeert u de gereformeerde gezindte?

"In de gereformeerde gezindte leeft de kern van het calvinisme, zoals dat altijd in de kerk van Nederland aanwezig is geweest en zoals het bijvoorbeeld ook tot uiting kwam in de Tachtigjarige Oorlog. Er zijn verschillende figuren die in calvinistische geest verzet bieden tegen de geest van gelijkheid, vrijheid en broederschap die onze samenleving in toenemende mate ontwricht. Ik denk aan mannen als dr. Huib Klink en mijn Leidse leermeester dr. C. A. Tukker. Bij hen leeft een diep besef van de nood der tijden.

Het punt is alleen dat er over de gereformeerde gezindte een dikke laag modder ligt. Er is onvoldoende zicht op wat er werkelijk aan de hand is. Ik vind dat verontrustend. Velen gaan uit van Genesis 3, de zondeval, en Matthéüs 27, de kruisdood van Christus. Maar zij vergeten dat de Bijbel begint bij Genesis 1. Dat hoofdstuk heeft niet afgedaan. De zonde is niet iets dat wij als uitgangspunt van ons denken moeten nemen. Nee, Gods schepping, Zijn rechtsorde - díé moet de basis vormen voor ons gehele leven.

Zo denken velen dat de kerk alleen kan bestaan uit geestelijk geïnteresseerde mensen. Waar is nog oog voor de rand? Zij die alleen 's ochtends zonder enig verlangen naar de kerk gaan en 's avonds thuisblijven - die horen er ook bij! God heeft recht op hen. Zij zijn Zijn eigendom, Hij volvoert Zijn recht aan hen."

Wat moet er in uw optiek gebeuren?

"Het is van groot belang dat de wet en de orde van God weer de plaats in ons denken krijgen die hun toekomt. We leven al te zeer in een tijd van gedogen. Er moet begrip zijn voor het kwaad, de decadentie. Er wordt gevraagd om medelijden met mensen die in openbare zonden leven, zoals criminelen, chaoten, verbekers van de rechtsorde.

Maar wie is er nog heilig verontwaardigd over de schending van Christus' kroonrechten, Zijn koningschap over Nederland, over de ontheiliging van Gods dag, over de verwaarlozing van Gods geboden en over de ontwrichting van Zijn ordeningen die Hij in de schepping meegaf? Omdat het zicht kwijt is op de ordeningen van God ontstaat er een geweldig activisme. De ene actie na de andere. We moeten ons immers barmhartig opstellen? Zwervers die zich misdragen, moeten hard worden gestraft en tot de orde worden teruggeroepen in plaats van hen met zachte aanpak op te vangen."

U wilt toch niet zeggen dat u tegenstander van barmhartigheid bent?

"Ik kwam een preek uit 1956 tegen waarin een predikant zei: "We moeten af van onze fatsoenlijkheid." Daar schrok ik geweldig van. Wat hij zei, kwam erop neer dat de wet niets meer te zeggen heeft voor onbekeerden. Niets is minder waar. De gehele samenleving hoort onder het beslag van Gods Woord te liggen."

"Natuurlijk, genade zorgt ervoor dat mensen uit hartelijke liefde naar Gods geboden wandelen. De wet laat Gods kinderen elke dag zien wat van hen wordt gevraagd. Zij ervaren hun zwakheid, maar mogen ook in de weg van gebed aan de weet komen dat God in die verlorenheid Zijn kracht geeft. Dat neemt niet weg dat de wet voor mensen die dat leven niet kennen, terdege een weerhoudende functie heeft."

U bent medewerker van een nieuw, conservatief opinieblad, Bitter Lemon. Heeft het conservatisme niet afgedaan?

"Dat geloof ik niet. Mensen zien wellicht door hun rijkdom en welvaart de noodzaak er niet van in, maar persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat we dringend toe zijn aan terugkeer naar de oude waarden van de vroege Nederlanden. We hebben weerbare burgers nodig, geen mensen die in de watten worden gelegd en maar doen en laten wat hun goeddunkt."

Waar ligt wat u betreft het front: bij het koude liberalisme met zijn nadruk op de ontplooiing van het individu of bij de islam?

"Bij beide. Het liberale gedachtegoed heeft een spirituele leegte bij mensen gecreëerd waar de islam met zijn vermeende zekerheden handig op inspringt. Steeds meer mensen worden moslim, een ontwikkeling die mij grote zorgen baart. In de tijd van Augustinus verwaterde het christelijke geloof in Noord-Afrika. En later is het continent overspoeld door de islam. De parallellen tussen toen en nu liggen voor het oprapen."

Is het conservatisme een remedie tegen de decadentie en de vermeende islamisering van het Westen?

"De enige remedie is een roepen tot God, zoals de kinderen Israëls tot de Heere riepen. Daar ben ik van overtuigd. Dat neemt niet weg dat ik blij ben met elk mens die oog krijgt voor de rechtsorde, de wetmatigheden die God heeft gegeven in de schepping. Ik ken conservatieven bij wie het boek Spreuken veel ingang heeft gevonden."

Hoe ziet u Geert Wilders?

"Geert Wilders en vele anderen met hem hebben besef van de wet en de getuigenis, tot beschaming van christenen die weinig of niets op hebben met de heiligheid en de gerechtigheid van God."

Was hij uw favoriet, 22 november?

"Nee, ik geef mijn stem in het geheel niet weg. Ik ben tegen een ongenormeerde democratie. Die is geen middel om tot herstel te komen."

Democratie is de vorm, beslissend is Gods Woord als norm.

"Naar mijn overtuiging is de ongenormeerde democratie in Nederland een deel van het probleem van de decadentie, van het losgeraakt zijn van Gods dienst."

U wilt toch niet terug naar de situatie van voor de democratie zoals wij die nu hebben?

"Ik ben een man van de vroege middeleeuwen, toen kerk en staat ongescheiden waren, de machten nog ongedeeld werden uitgeoefend door de erfbezitters, de vaders, de vorsten en koningen, de adel, de geestelijkheid en de gilden."

Met permissie, maar stelt u zichzelf met deze uitlatingen niet volledig buiten de werkelijkheid?

"Integendeel, ik beoog herstel van de werkelijkheid. De revolutie van 1796 en 1815 heeft in Nederland diepere sporen getrokken dan u denkt. In die periode zijn de maatschappelijke standen die God heeft verordend, afgenomen. Dat had niet mogen gebeuren."

Verlangt u naar een opwekking?

"Zeker, maar dan wel naar een goede. Opwekking betekent in de allereerste plaats afbraak. Afbraak van de volkssoevereiniteit, de grondwet, de gelijkberechtiging van alle mensen, het pluralisme. Goddelijk ingrijpen is hiervoor nodig. Dat hangt niet van ons af. Hij gaat door met Zijn plan, door onbekende diepten heen."

Levensloop ds. H. Oussoren

Ds. Hendrik Oussoren is predikant van de vrij hervormde gemeente te IJsselmuiden-Grafhorst. Hij werd in 1954 geboren te Vinkeveen, volgde de hbs in Utrecht en werkte na voltooiing van een opleiding aan de Rijksarchiefschool bij de Rijksarchiefdienst, achtereenvolgens te Assen en te 's-Gravenhage.

Na een studie godgeleerdheid aan de Universiteit Leiden werd hij godsdienstdocent in Woerden. In 1986 werd hij predikant. Ds. Oussoren schrijft regelmatig artikelen voor de conservatieve website openorthodoxie.nl. Hij is redacteur van het tijdschrift Bitter Lemon, waarvan deze maand het eerste nummer verschijnt, en geeft regelmatig gastcolleges aan de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle.

Ds. Oussoren is getrouwd en vader van zes kinderen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen