Liberale Jood in orthodoxe sjoel

Als er één naam aan het Centrum Informatie en Documentatie Israel (CIDI) verbonden is, dan is dat wel die van directeur Naftaniel. Al meer dan 25 jaar verdedigt hij als geen ander in Nederland de belangen van de Israëlische natie. Opkomend antisemitisme of toenemend racisme, Naftaniel is er direct bij om aandacht te vragen voor de kwetsbare positie van Joden. Niet voor niets omschrijven anderen hem als de onvermoeibare beschermer van de Joodse ziel.

In de Middelburgse sjoel mag Naftaniel deze middag even bijtanken. Enthousiast: "Ik ben hier nu zo'n vier keer geweest. Dit is een fantastische plek. Na de Tweede Wereldoorlog was er van deze synagoge niets meer over. Alleen de muren stonden nog overeind. Nu wordt de synagoge na een grondige renovatie in 1994 weer gebruikt voor erediensten en andere culturele activiteiten. Dit laat zien dat het Joodse leven in Nederland nog springlevend is."

Niet alleen de synagoge werd zwaar getroffen in de oorlog. Van de 200 Middelburgse Joden overleefden slechts enkelen de vernietigingskampen. Na de oorlog verviel het Joodse gebedshuis tot een ruïne. Uiteindelijk werd het gebouw in 1994 weer als synagoge ingewijd. "Nu telt deze sjoel zo'n 70 leden, waaronder een aantal jongeren. Daarom staat deze plek symbool voor de kracht van de Joodse gemeenschap. De Zeeuwse wapenspreuk geldt ook voor Joden: luctor et emergo. Worstelen en toch bovenkomen. Doorzetten en doorgaan."

De synagoge is niet gemakkelijk te vinden, maar staat min of meer verscholen achter de huizen van de Herenstraat. Bij de eerste bouw in 1705 bepaalde de overheid dat dit gebouw niet zichtbaar mocht zijn vanaf de openbare weg. Nu beijveren een aantal Zeeuwse kerken, de provincie en de gemeente Middelburg ervoor dat deze schuilkerk behouden blijft voor het Zeeuwse culturele leven. "Deze synagoge laat de kracht van de Joodse gemeenschap zien."

De kleine sjoel leert ook een les, stelt Naftaniel. "Hij symboliseert het belang om te blijven bouwen aan een betere samenleving en soms tegen beter weten in toch door te gaan. Daarom voel ik me hier thuis."

Dat zegt een liberale Jood in een orthodoxe sjoel. De CIDI-directeur ervaart dat niet als een probleem. "Sommige orthodoxe Joden bezoeken liever een kerk dan een liberale synagoge, maar zelf heb ik er geen moeite mee naar een orthodoxe sjoel te gaan. De onderlinge verschillen zijn relatief klein."

Er is nóg een belangrijke reden waarom Naftaniel wat heeft met juist deze synagoge, een van de oudste in ons land. Op dit moment stelt zijn vrouw, Jet Naftaniel-Joëls, een aantal kunstwerken tentoon in het gebouw. Naftaniel glimt van trots. "Daarnaast heeft mijn vrouw ook de voorhang voor deze synagoge gemaakt, waarachter de Heilige Ark met de Thorarollen staat." Het gordijn met felle kleuren van deze Joodse kunstenares heeft dan ook een prominente plaats in de synagoge. "Iedere sabbatdienst wordt het gordijn opzij geschoven om uit de Thorarollen te kunnen lezen."

Naftaniel bezoekt in zijn eigen woonplaats Amstelveen maar een paar keer per jaar de synagoge. Toch betekent zijn Joodse achtergrond veel voor hem. "We hebben onze vier kinderen ook altijd Joodse les gegeven. Bovendien vieren we onze religieuze feesten."

Wordt Naftaniel het nog niet moe om steeds tegengas te geven aan kritiek op Israël? "Helemaal niet. Ik blijf strijden voor het recht van Israël en de Joden om in vrede en veiligheid te leven. Wat dat betreft is er ook in eigen land nog genoeg te doen."

De CIDI-directeur verwijst naar anti-Joodse uitspraken van de Wassenaarse predikant N. K. Mos, eerder dit jaar. "Zoiets grijpt me persoonlijk aan."

Minstens zo erg vindt Naftaniel de maatregelen van het Utrechtse universiteitsbestuur begin juni om de nieuwtestamenticus prof. Van der Horst te verplichten een deel van zijn afscheidscollege over moslims te schrappen. Ook keert Naftaniel zich tegen de anti-Israëlische uitlatingen van oud-premier Van Agt.

Dit is het twaalfde deel in een serie met bekende Nederlanders over hun favoriete plek. Maandag deel 13. Wat is volgens u de mooiste plek van Nederland? Vertel het op www.refdag.nl/mooisteplek.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen