Herzieners, tast Statenvertaling niet aan

Een maand nadat in oktober 2004 als groot nieuws de Naardense Bijbel en de Nieuwe Bijbelvertaling aan kerk en volk waren gepresenteerd, verscheen aanzienlijk stiller de Statenvertaling met kanttekeningen van 1657. Het is een prachtige heruitgave: in moderne spelling, volgens de nieuwste technieken gezet, en gedrukt op persen waar voorheen alleen misboeken overheen rolden. Duizenden hadden van tevoren al ingetekend op deze editie van dit taalmonument, en tienduizenden hebben sindsdien zichzelf of anderen gelukkig gemaakt met dit kostbare en toch betaalbare boekwerk.

We mogen de Gereformeerde Bijbelstichting wel dankbaar zijn voor deze onderneming. En dat temeer nu er ook nog een legereditie (Bijbel in militair zakformaat) zal komen. Ik hoop dat ook deze uitgave nog steeds mét de kanttekeningen zal zijn.

Uit de kanttekeningen kunnen we onderwijs krijgen. Want uit de twijfels die daar uitgesproken worden en de vertaalalternatieven die gegeven worden, kunnen we -áls we het nog niet wisten- leren en onthouden dat de mannen van de Statenvertaling zichzelf en hun werk niet onfeilbaar achtten. Zo kunnen onze jongens en meiden in Uruzgan weten dat mensenwerk ook onder aanroeping en leiding van de Heilige Geest mensenwerk blijft.

Niet aanbevelen

Het gezelschap dat arbeidt aan herziening van de Statenvertaling heeft van de vertalers zelf al grond gekregen om op te staan. Het is een goede zaak om onbegrijpelijkheden weg te nemen en fouten en foutjes -voor zover aanwezig- naar vermogen te corrigeren. Zo wordt een monument geen dood bezit.

Hoe graag ik echter de beloofde HSV zou aanbevelen, ik doe het niet! Ik vind dat in de eerste proeven van herziening de goede oude Statenvertaling ernstig wordt toegetakeld. Over echte correcties zal ik de staf niet breken, maar net als in de NBV is het meervoud van de gebiedende wijs afgeschaft: zingt, looft, jubelt en dankt (tot velen) is nu (als tot één): zing, loof, jubel, dank.

Alle tweede naamvallen zijn verdwenen: "de vreze des HEEREN is het beginsel der wijsheid" wordt dan "het vrezen van de HEERE" en "het begin van de wijsheid." Waartoe, waarvoor?

Gij

De derde en grootste taalingreep is dat elk gij of Gij door u of U is vervangen. Dat zou ook ter wille van de verstaanbaarheid zijn. In een geheel nieuwe vertaling vind ik zo'n taalrichtlijn te verdedigen, en op dit punt zal men mij tegen Het Boek, de Groot Nieuws Bijbel, de Willibrordvertaling-1998 en de NBV geen bezwaar horen maken. In de Naardense (ook de Goudse en de Groninger) Bijbel is het "gij" prominent aanwezig. Gij in die uitgave vervangen door u, daar is over te praten. De vertaler leeft nog.

Maar oude taal- en stijlbloemen verwijderen uit een taalmonument, dat kan niet en mag niet; dat is beeldenstorm. Als het waar zou zijn dat de Statenvertaling met geeft en gaat, der en des, gij en Gij voor (te) velen niet meer te verstaan zou zijn, moet je hem niet meer gebruiken en durven kiezen voor een jij-, jou- en u-vertaling; ook daardoor spreekt God en werkt de Heilige Geest; ook díe vertalingen zijn "onder biddend opzien" tot stand gekomen, al spreken ze mijn kerktaal niet. Maar het is nogal wat als de gereformeerde gezindte zich zou ontdoen van der en des, gij en Gij.

Huub Oosterhuis

Want wie echt meent dat die woordekens in de Schriftvertaling niet meer kunnen, verklaart daarmee ook de oude én nieuwe psalmberijming tot antiek, schaft het nieuwe Dienstboek van de Protestantse Kerk al af nog voordat het ooit is gebruikt, en vindt liederen en gebeden van Willem Barnard, Huub Oosterhuis, André Troost en Sytze de Vries in plaats van te modern nu al weer te ouderwets! Zij zijn kinderen van deze tijd, maar hebben bewust gekozen voor het eerbiedige Gij van de Statenvertaling en zijn daar tot nu toe bij gebleven; ook de Amsterdams-katholieke Oosterhuis! Als ze wel eens anders kiezen, dan is het voor het meer nabije en bevindelijke Jij. "U" komt bij hen niet in aanmerking: ze vinden het ten opzichte van Gij burgerlijk-beleefd en dus niet eerbiedig genoeg, en ten opzichte van Jij ook wel beleefd maar niet nabij genoeg.

En nu zouden liefhebbende gebruikers van de Statenvertaling in een dodelijke omhelzing haar taal willen strippen en oppimpen? Broeders en zusters van de HSV, herzie de herziening nu het nog kan! Heb eerbied voor het gerimpelde aanschijn van een taalschat! Respect voor de arbeid der vaderen geldt niet alleen de inhoud die wordt aangereikt, maar ook de stijlvolle vorm. De Gereformeerde Bijbelstichting heeft laten zien hoe dat kan.

De auteur is emeritus predikant van de PKN en vertaler van de Naardense Bijbel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen